تأثیر مؤلفه‌های کالبدی بر احساس امنیت زنان در فضاهای باز گردشگری شهری (نمونه موردی: خیابان سی تیر تهران)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تهران، ایران.

2 پژوهشکدۀ هنر، معماری و شهرسازی نظر، تهران، ایران.

3 دانشگاه تهران، ایران.

چکیده

امروزه امنیت به عنوان یکی از اصلی ترین نیازهای اجتماعی انسانی قلمداد می شود و در برنامه ریزی های شهری به نیاز امنیت زنان به عنوان یکی از مهمترین مؤلفه های کیفی توجه خاصی شده است. وجود امنیت اجتماعی در فضاهای باز شهری برای صنعت گردشگری به عنوان یکی از شاخص های پر اهمیت معرفی شده است چراکه تصویر ذهنی ای که نسبت به هر فضا وجود دارد موجب موفقیت و یا عدم موفقیت آن برای جذب گردشگر بوده و در طولانی مدت می تواند بر اقتصاد یک کشور تاثیرگذار باشد. فرضیه این پژوهش این است که با افزایش احساس امنیت زنان، یک فضای گردشگری پررونق تر شده و افزایش استقبال زنان از فضا موجب افزایش کیفیت آن فضا برای همگان است. هدف پژوهش معرفی مؤلفه های کالبدی فضا است که موجب افزایش احساس امنیت زنان در فضاهای باز گردشگری می شود. روش پژوهش کیفی و پیمایشی است و در این راستا، پس از مطالعات اسنادی و مرور تجارب مرتبط به ارزیابی سنجه های پژوهش در نمونه موردی پرداخته شده است. در نتیجه این ارزیابی، پس از ارائه ی مؤلفه های مؤثر کالبدی بر احساس امنیت زنان و آزمودن آنها در فضاهای باز خیابان سی تیر تهران، یکی از مقاصد گردشگری این شهر، فرضیه پژوهش اثبات شده و به سوالات پژوهش پاسخ داده شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating the Contribution of Physical Components of Women's Sense of Safety to Open Spaces of Urban Tourism, Case study: 30 Tir street

نویسندگان [English]

  • Ali Yaran 1
  • Honey Arjomandi 2
  • Maryam Mesgarian 3
1 Ministry of Science, Research and Technology, Tehran, Iran.
2 Nazar Research Center, ،Tehran, Iran.
3 University of Tehran, Iran.
چکیده [English]

Safety can be considered as one of the main social-human needs in today’s society. The safety of women is considered as one of the most important qualitative components of urban planning. Social safety of urban open spaces is considered as an important factor in the tourism industry. Since the mental image of a place plays an important role in its success or failure to attract tourists, it can affect the economy of a country in the long term. This study hypothesized that touristic sites could boom and attract more people by increasing the sense of safety in women. Responding women's demands from the space would increase the quality of place for everyone. The aim of this study is introducing the physical components of space, which increases women’s sense of safety in touristic open spaces.
Data for this study was collected through a qualitative survey. Thus, after conducting the data analysis and reviewing previous related researches, research’s factors have been evaluated in a case study. presenting effective physical components on women's sense of safety and testing them in the open spaces of the 30Tir street, one of the touristic destinations of this city. The results of this study supports this hypothesis that the third part of the 30tir st (between sakhai and Imam Khomeini) which responds the demand of women is the successful part of the street and creates the sense of safety among women the most.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Safety
  • Women
  • Gender
  • Tourism
  • Urban Open Spaces
• استیونسون، دبورا. (1388). شهرها و فرهنگ‌های شهری .ت: رجب پناهی و احمد پوراحمد، تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
• اکبری، رضا و پاک بنیان، سمانه. (1391). تأثیر کالبد فضاهای عمومی بر احساس امنیت اجتماعی (زنان نمونه موردی: محله نارمک و شهرک اکباتان شهر تهران). نشریۀ هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، 17 (2): 53-64.
• الیاس‌زاده مقدم، سید نصرالدین و ضابطیان، الهام. (1389). بررســی شاخص‌های برنامه‌ریزی شهــری مؤثــر در ارتقـای امنیت زنـان درفضـاهای عمومــی با رویکــرد مشارکتــی (نمونۀ موردی: بخش مرکزی شهر تهران). نشریۀ هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، 2 (44): 43-56.
• انوری آریا ، مینا و نساج، مینا. (1386). بررسی و تبیین نقش صنعت گردشگری در توسعۀ فضای شهری. اولین همایش منطقه‌ای جغرافیا، گردشگری و توسعه پایدار، اسلامشهر: دانشگاه آزاد اسلامی.
• ایزدی، محمد سعید و حقی، محمدرضا. (1394). ارتقای احساس امنیت در فضاهای عمومی با بهره‌گیری از طراحی شهری نمونۀ مطالعه: میدان امام شهر همدان. نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، 20 (2): 5-12.
• بحرینی، سید حسین. (1386). فرآیند طراحی شهری. تهران: دانشگاه تهران.
• براتی، ناصر. (1389). ادراک محیط؛ نقش نسبیت‌های روانشناختی در فهم محیط. مجلۀ منظر، 2 (9): 34-35.
• پورمحمدی، محمد‌رضا، خضرنژاد، پخشان، احمدی، پولاد و جهان‌بین، رضا. (1394). بررسی میزان انطباق فضاهای عمومی شهری با نیازهای زنان شهر ارومیه، مجلۀ زن در توسعه و سیاست، 13 (1): 23-40.
• تانکیس، فرن. (1388). فضا، شهر و نظریۀ اجتماعی: مناسبات اجتماعی و شکل‌های شهری، ت: حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی، تهران: دانشگاه تهران.
• توسلی، محمود. (1371). طراحی فضای شهری: فض‍اه‍ای‌ ش‍ه‍ری‌ و ج‍ای‍گ‍اه‌ آن‍ه‍ا در زن‍دگ‍ی‌ و س‍ی‍م‍ای‌ ش‍ه‍ری‌. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
• حبیبی، محسن. (1380). مسیر پیاده گردشگری. نشریۀ هنرهای زیبا، 9 :43-51.
• حسینی، سید عبدالله. (1385). خوشۀ گردشگری: رهیافتی نوین در توسعه صنعت گردشگری. تهران: موسسۀ مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی و اقتصاد نو.
• رحیم‌پور، علی، (1384). جهانگردی، امنیت و توسعه. ماهنامۀ بازاریابی، 17: 24-28
• رضایی، محمدرضا، حسینی، سید مصطفی وحکیمی، هادی. (1391). برنامه‌ریزی راهبردی مدیریت بحران در بافت تاریخی شهر یزد با استفاده از مدل .SWOT دو فصلنامۀ مدیریت بحران، 1 (1): 35-44.
• شکوهی، مهشید. (1391). طراحی شبکۀ دسترسی و تأمین امنیت زنان در شبکۀ فضاهای عمومی شهر. اولین همایش علمی و پژوهشی زنان و زندگی شهری، تهران: 11-54.
• شورت، جان رنه. (1390). نظریه شهری (ارزیابی انتقادی). چاپ دوم، ت: کرامت‌اله زیاری، حافظ مهدنژاد، فریاد پرهیز، تهران: دانشگاه تهران.
• زیویار پرده‌ای، پروانه و رجبی، آزیتا و عظیمی، آزاده. (1394). احساس امنیت زنان در شهرهای توریستی با تأکید بر طراحی شهری. پژوهش نامۀ زنان، پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 6 (13): 81-102.
• صادقی، علیرضا، احمدی، فریال، غفاری سروستانی، نازنین و رفیعیان، مجتبی. (1391). تدقیق انگاره‌های حاکم بر حضور زنان مسلمان در عرصه‌های عمومی شهری (نمونۀ موردی: شهر شیراز). فصلنامۀ مطالعات شهری، 1 (2): 85-71.
• صالحی، اسماعیل. (1387). ویژگی‌های محیطی فضاهای شهری امن. تهران: وزارت مسکن و شهرسازی، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
• صیدایی، سید اسکندر و هدایتی مقدم، زهرا. (1389). نقش امنیت در توسعه گردشگری، علوم اجتماعی، 4 (8): 97-110.
• عشوریان، فاطمه و طالشی، امین مصطفی. (۱۳۹۲). اهمیت و نقش امنیت در بازار گردشگری و اثرات آن بر توسعه پایدار مقاصد، اولین همایش ملی گردشگری، جغرافیا و محیط زیست پایدار، همدان: انجمن ارزیابان محیط زیست هگمتانه. قابل دسترس در: https://www.civilica.com/Paper-TGES01-TGES01_279.htmlrhfg, تاریخ دسترسی دی 1397.
• کازس، ژرژ و پوتیه، فرانسواز . (1382). جهانگردی شهری. ت: صلاح‏الدین محلاتی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
• کاظمی، مهدی. (1387). تحلیل ادراک شهروندان زاهدانی در توسعۀ گردشگری چابهار. جغرافیا و توسعه، 6 (12): 81-99.
• کمالی، ماندانا، مرادی، پرنا و فغفوری، مرضیه. (۱۳۸۸). طراحی و مناسب‌سازی فضاهای شهری برای حضور زنان. همایش ملی زن و معماری، تهران: آموزشکدۀ فنی حرفه‌ای دخترانۀ سما.
• گلی، علی، قاسم زاده، بهنام، فتح بقالی، عاطفه و رمضان مقدم واجاری، یاسمن. (1394). عوامل مؤثر در احساس امنیت اجتماعی زنان در فضاهای عمومی شهری (مطالعۀ موردی: پارک ائل گلی تبریز). مطالعات راهبردی زنان، 18 (69). 97-136.
• محسنی، رضاعلی. (1388). گردشگری پایدار در ایران: کارکردها، چالش ها و راهکارها. فضای جغرافیایی، 9 (28): 149-171.
• مدنی‌پور، علی. (1387). فضاهای عمومی و خصوصی شهر. چاپ سوم، ت: فرشاد نوریان، تهران: انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری.
• موحد، علی و دولتشاه، صدیقه. (1390). بررسی ظرفیت‌های گردشگری جهت توسعۀ گردشگری شهری خرم‏آباد. آمایش جغرافیایی فضا (جغرافیا و آمایش سرزمین)، 1 (1): 87-102.
• نظری، احسان. (۱۳8۹). راه‌های مشارکت مردم در افزایش امنیت اجتماعی، ماهنامۀ دادرسی، 14 (79): 38-44.
• نهاوندی، الهام، ضابطیان، الهام، پوراحمد، احمد و خیرالدین، رضا. (1396). سرزندگی فضاهای پشتیبان در مراکز نوین تجاری. مجلۀ منظر، 9 (40): 54-67.

• Amir, A. F., Ismail, M. N. I., & See, T. P. (2015). Sustainable tourist environment: Perception of international women travelers on safety and security in Kuala Lumpur. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 168: 123-133.
• Blobaum, A. & Hunecke, M. (2005). Perceived danger in urban public space-The Impacts of Physical Features and Personal Factors. Environment and Behavior, 37 (4): 465-486.
• Cozens, P., Saville, G. & Hillier, D. (2005). Crime prevention through environmental design (CPTED): a review and modern bibliography, Journal of Property Management, 23 (5): 328–356.
• Echtner, C.M., & Ritchie, J.R.B. (1991). The Meaning and Measurement of Destination Image. Journal of tourism studies, 2 (2): 2-12.
• Gobster, A. P. (2002). Managing Urban Parks for a Racially and Ethnically Diverse Clientele. Leisure Sciences, 24: 143–159.
• Lubava, J., & Mtani, A. (2004). Urban space and security: A case of the Dares Salaam- Safety audits for women Dares Salaam. Tanzania, 7: 13-17.
• Rendell, J., Penner, B. & Borden, I., (eds). (2000). Gender Space Architecture; An interdisciplinary introduction. London & New York: Routledge.
• Um, S. & Crompton, J.L. (1992). The Roles of Perceived Inhibitors and Facilitators in Pleasure Travel Destination Decisions.
Journal of Travel Research, 30 (3): 18-25.
• UNWTO. (1996). Tourist Safety and Security: Practical Measures for Destinations. Retrieved September 15th, 2009, Available from: http://pub.world‌tourism.org:81/WebRoot/Store/Shops/Infoshop/Pro ucts/1023/9284401526.pdf.