بازشناسی پلان باغ ایرانی در مجموعۀ شیخ احمد جام

نوع مقاله : مقالۀ ترویجی

نویسندگان

1 استادیار گروه معماری، دانشگاه مازندران، ایران.

2 دانشگاه تهران، ایران.

چکیده

 باغ، بخش مهمی از زندگی و معماری ایرانیان بوده و در ساختار معماری و موجودیت آنها سهم شگرفی داشته است. باغ ایرانی، از زمان سومریان، معبد، قصر و آتشکده را احاطه می‌کرده است. برای ایرانیان هم آب و هم درخت قابل تکریم بوده‌اند، به همین دلیل درختان در کنار جوی‌های روان کاشته می‌شدند. تکریم آب و درخت باغ ایرانی را می‌سازد. باغ ایرانی نه تنها جای امن و آرام؛ که در عین حال مکانی است برای تفکر یا مذاکرات فلسفی. باغ ایرانی فضایی مقدس است و لذا در فضاهایی که باید مورد تقدیس و تکریم قرار بگیرند از الگوی باغ ایرانی استفاده می‌شده است. باغ‌مزارها گونه‌ای از باغ‌های ایرانی هستند که در آنها، پیرامون یک مزار یا آرامگاه یا یک بنای یادمان، با الگوی باغ ایرانی آراسته شده است. در ایران و بسیاری از کشورهایی که فرهنگ ایرانی دارند، نمونه های بسیاری از این‌گونه باغ‌ها وجود دارد. آرامگاه شیخ احمد واقع در شهرستان تربت جام در میان باغی واقع شده است که با قدمتی نزدیک به 800 سال، آرامگاه مدفن عارف نامی خراسان شیخ‌الاسلام احمد جامی است. بازشناسی درختان و مسیرهای موجود در اطراف این آرامگاه، حاکی از وجود پلان باغ ایرانی در این مکان است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Recognition of the Persian Garden Plan in Sheikh Ahmad-e Jam Complex

نویسندگان [English]

  • vahid Heidar nattaj 1
  • zohre sanati 2
1 Assistant Professor, Department of Architecture, University of Mazandaran , Iran.
2 University of Tehran, Iran.
چکیده [English]

Gardens are an integral part of Iranian life and they significantly contribute to the structure and entity of Persian architecture. Since the Sumerians, the Persian garden was configured in a form that surrounded the palaces and fire temples. For Iranians, both water and tree were praiseworthy and the trees were arranged to be planted along wide water streams. Revering the water and the tree gives meaning to Persian garden. Not only is Persian garden a safe and peaceful place, but also it is a place for philosophical thinking and discussions. Persian garden is a sacred space, and therefore it is used to honor and revere a space. Tomb garden is a special type of Persian garden that is built in order to surround a tomb, or a monument in Persian style. There are different types of such gardens in Iran and many other countries that have Persian culture. Sheikh Ahmed-e Jam tomb is located in the city of Torbat-e Jam, in an 800-year old garden. Recognizing the trees and paths around this tomb indicates the existence of Persian garden plan in this place.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Persian Garden
  • Garden Tomb
  • Sheikh Ahmad-e Jami
  • Torbat-e Jam

مراجع

• اعتماد، گیتی. (1384). تحول عملکرد و شکل‌گیری فضاهای عمومی در ایران. نشریۀ اندیشۀ ایرانشهر، 1 (3): 59-52.
• انصاری، مجتبی. (1378). ارزش‌های باغ ایرانی (صفوی-اصفهان). رسالۀ دکتری معماری، گروه معماری دانشکدۀ هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
• بزرگ‌نیا، زهره. (1386). آرامگاه در ایران. دو ماهنامۀ معمار، 42: 83-78.
• بمات، نجم ‌الدین. (1369). شهر اسلامی. ترجمه محمد حسین حلیمی و منیژه اسلامبولچی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
• پورجعفر، محمدرضا و وثیق، بهزاد. (1387). تصویر باغ و عناصر منظر در قرآن با تأکید بر سورۀ الرحمن، مجلۀ باغ نظر. 5 (9): 34-23.
• حسینی، سیدهاشم. (1388). بررسی روند شکل‌گیری مجموعه‌های آرامگاهی در معماری ایران دوران اسلامی: بنابر آرا ابوسعید ابوالخیر. نشریۀ هنرهای زیبا؛ معماری و شهرسازی، 38: 24-15.
• حیدرنتاج، وحید. (1389). باغ ایرانی. تهران: دفترپژوهش‌های فرهنگی.
• دانشنامه جهان اسلام. (1373). واژۀ باغ. تهران: بنیاد دائره المعارف اسلامی: 605-570.
• زاهد زاهدی، مهدی. (1376) باغ‌های ایرانی الگویی برای طراحی محیط. مجلۀ جلوۀ هنر، 8 و 9: 24-20.
• سلطان‌زاده، حسین. (1378). تداوم طراحی باغ ایرانی در تاج محل: (آرامگاه بانوی ایرانی تبار). تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
• شاهچراغی، آزاده. (1389). پارادایم‌های پردیس: درآمدی بر بازشناسی و بازآفرینی باغ ایرانی، تهران: جهاد دانشگاهی واحد تهران.
• کازرونی، فرشاد. (1387). منظرآرامستانی (طراحی منظر قبرستان ابن بابویه). پایان نامۀ کارشناسی‌ارشد معماری منظر، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی.
• گلمبک، لیزا. (1364). دوره‌های ساختمانی مجموعه تاریخی شیخ احمدجام. ترجمۀ: باقر شیرازی، مجلۀ اثر، 6 (10 و 11): 57-16.
• مسعودی، عباس. (1388). بازشناسی باغ ایرانی- باغ شازده. تهران: نشر فضا.
• معماریان، غلامحسین. (1387). معماری ایرانی. (تقریر: محمد‌کریم پیرنیا). تهران: سروش دانش.
• منصوری، سید امیر. (1384). درآمدی بر زیبایی شناسی باغ ایرانی. مجلۀ باغ نظر، 2 (3): 63-58.
• ویلبر، دونالد نیوتن. (1348). باغ‌های ایران و کوشک‌های آن. ترجمۀ: مهین دخت صبا. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1 (4): 91-113.
• هادی، ابوذر. قرایی، مریم. (1396). جستارهایی در علل پیدایش و تیپولوژی گنبدهای رٌک در ایران، پایگاه جامع امامزادگان و بقاع متبرکه ایران اسلامی، قابل دسترس در: http://emamzadegan.ir/articles/view-20147.aspx.
• Brookes, J. (1987). Gardens of Paradise: The History and Design of the Great Islamic Gardens. London, Weidenfeld and Nicholson.
• Laurie, M. (1986). an introduction to landscape architecture. New York : Elsevier publishing company.
• Pope, A.U. & Ackerman, P. (1997). A Survey of Persian art : from prehistoric times to the present. Tehran: Sireush Press.
• www.memarnet.com . Available from: http://www.memarnet.com/fa node/148. (accessed December 2018).
• www.olama-orafa1393.ir. Available from: http://www.olama-orafa1393.ir. (accessed December 2018).
 
منظر
دوره 11، شماره 46
فروردین 1398
صفحه 6-13

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار