رخداد تعامل در منظر و اثرگذارى مؤلفه‌های انسانى و محیطى بر آن

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دکتری معماری منظر، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

2 استادیار گروه معماری، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

3 دانشیارگروه پژوهش هنر، دانشکدۀ هنر، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران.

چکیده

در تعریف منظر، تعامل مفهومی است که نقش اصلی در شکل‌گیری منظر را برعهده دارد. استفاده از راهکارهایی برای تقویت اثرگذاری طرفین تعامل (انسان و محیط) در شکل‌گیری منظر و ارتباط با آن از دغدغه‌های نوظهوری است که می‌تواند بخش عمده‌ای از آن، ره‌آورد تکنولوژی در دنیای امروز باشد. در رویکردی هدفمندتر، منظر تعاملی گامی متفاوت در راستای تقویت ارتباط با مکان است. لذا این مقاله سعی بر شناخت دقیق‌تر‌ تعامل و شاخصه‌ها و ویژگی‌های مؤثر در تقویت ارتباط میان انسان و محیط دارد. در این راستا از یک‌سو محیط و رخداد تعامل با آن و شاخصه‌های مؤثر بر آن، و از سوی دیگر انسان و ویژگی‌های انسانیِ اثرگذار بر رابطۀ دوطرفه با محیط بررسی ‌می‌شود. پژوهش حاضر به‌دنبال پاسخگویی به این سؤال است: چه شاخصه‌های محیطی و چه ویژگی‌های انسانی بر تقویت تعامل انسان با محیط و شکل‌گیری منظر تعاملی مؤثر است؟ همچنین هدف این پژوهش، ارتقای ارتباط انسان با محیط و تقویت وجه تعاملی منظر است. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، ابتدا با بررسی مفهوم تعامل و تحلیل آن، شاخصه‌های مؤثر بر رخداد تعامل را استخراج می‌کند. سپس با توجه به اهمیت جایگاه انسان و محیط در مفهوم منظر، با روش تحلیل محتوا به بررسی ماهیت انسان و محیط می‌پردازد و مؤلفه‌های محیطی و انسانی‌ای که بر تقویت رخداد تعامل در منظر مؤثر هستند را شناسایی می‌کند. در نهایت پایایی و روایی مؤلفه‌های به‌دست‌آمده به روش دلفی مورد سنجش قرار می‌گیرد. پژوهش حاضر نشان می‌دهد در گام اول برای تقویت رخداد تعامل با محیط، توجه به شاخصه‌هایی همچون رابطۀ دوسویه، فعال‌بودن، تغییرپذیری، پاسخ‌دهی و اثرگذاری الزامی است و در گام بعدی با استفاده از ویژگی‌های انسانی و محیطی که براساس ماهیت انسان و محیط شکل‌ می‌گیرد، می‌توان شرایط رخداد تعامل با محیط را تقویت کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Human and Environmental Components on the Occurrence of Interaction in the Landscape

نویسندگان [English]

  • Neda Farsi Astaneh 1
  • Mehdi Haghighatbin 2
  • Zahra Rahbarnia 3
1 Ph.D. Candidate in Landscape Architecture, Department of Architecture, Faculty of Art and Architecture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor of Department of Architecture, Faculty of Art and Architecture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
3 Associate Professor, Department of Art Research, Faculty of Art, Alzahra University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

According to landscape definition, interaction is a key concept in landscape formation. Using strategies to increase the influence of the interaction elements (humans and the environment) in shaping and communicating with the landscape is an emerging concern that can be a major part of technology implementation in recent times. The interactive landscape is a different step towards strengthening the relationship between humans and places in a more purposeful approach. As a result, this article attempts to more precisely identify the interaction, as well as the characteristics and features that effectively improve the relationship between humans and the environment. In this regard, the environment and the occurrence of interaction, and the characteristics that affect it, are identified on the one hand, and human beings and human characteristics that affect the two-way relationship with the environment are identified on the other hand. The current study aims to answer the following question: What environmental and human characteristics are efficient in enhancing human interaction with the environment and forming an interactive landscape? This study aims to develop people’s relationships with the environment and strengthen the landscape’s interactive aspect. This article employs a descriptive-analytical approach to first investigate the concept of interaction and then analyze it to determine the effective indicators of interaction occurrence. Then, taking into account the importance of humans and the environment in the concept of landscape, it identifies environmental and human components that affect the strengthening of effective characteristics on the occurrence of interaction in the landscape by analyzing the contents based on human nature and the environment. This research suggests that to enhance the occurrence of interaction between humans and the environment, characteristics such as two-way relationships, activeness, variability, responsiveness, effectiveness, and affectedness need to be taken into consideration. Furthermore, the conditions of occurrence of interaction with the environment can be strengthened by using human and environmental characteristics based on their natures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interaction
  • Human
  • Environment
  • Landscape

مراجع

استیونسن، لسلی. (1363). هفت نظریه دربارۀ طبیعت انسان (ترجمۀ بهرام محسن‌پور) تهران: رشد.
آکوچکیان، شهلا. (1381). مقایسۀ اجمالی نگرش اسلام به انسان با رویکرد شناخت درمانی. روش‌شناسی علوم انسانی، 8(31)، 71-81.
برک، آگوستین. (1392). آیا واژۀ منظر متحول می‌شود؟. منظر، 5(23)، 25-27.
بل، سایمون. (1394). منظر: الگو، ادراک و فرایند. تهران: مؤسسۀ انتشارات دانشگاه تهران.
پازیار، عادل. (1399). روایت و راوی. تاریخ مراجعه 1/4/1400. قابل دسترس در: روایت-و-راویhttps://www.irna.ir/news/84086714/ 
خطیبی، سید محمدرضا. (1392). تأثیر متقابل الگوهای رفتاری در احیای هویت محیط شهر (مطالعه موردی: محدودۀ ورودی سنندج). هویت شهر، 7(13)، 63-67 .
دهقانی، آزاده. (1387). پیدایش مفهوم تعامل در هنر. تندیس، (122)، 18-20.
راپاپورت، آموس. (1384). معنی محیط ساخته‌شده: رویکردی در ارتباط غیرکلامی (ترجمۀ فرح حبیب). تهران: شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری.
دانشگر مقدم، گلرخ و اسلامپور، مرمر. (1391). تحلیل نظریۀ قابلیت محیط از دیدگاه گیبسون و بازخورد آن در مطالعات انسان و محیط انسان‌ساخت. معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، 5(9)، 73-86.
راجر، تریگ. (1382). دیدگاه‌های ده متفکر در مورد انسان (ترجمۀ رضا بخشایش). تهران: پژوهشکده تعلیم و تربیت.
سلطان القرآنی، خلیل و بدری گرگری، رحیم. (1385). بررسی ماهیت انسان از دیدگاه روان‌شناسی و قرآن کریم. تربیت اسلامی، 1(2)، 65-88.
شاهچراغی، آزاده و بندرآباد، علیرضا (1394). محاط در محیط: کاربرد روانشناسی محیطی در معماری و شهرسازی. تهران: جهاد دانشگاهی.
شفیع‌آبادی، عبدالله و ناصری، غلامرضا. (1396). نظریه‌های مشاوره و روان‌درمانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
شکرشکن، حسین و همکاران. (1399).  مکتب‌های روانشناسی و نقد آن. تهران: سمت.
شولتز، دوان و شولتز، سیدنی آلن. (1394). نظریه‌های شخصیت (ترجمۀ یحیی سیدمحمدی). تهران: ویرایش.
شولتز، دوان. (1385). روانشناسی کمال: الگوهای شخصیت سالم (ترجمه گیتی خوشدل). ج. 13. تهران: البرز.
عباس‌زادگان، مصطفی. (1384). ابعاد اجتماعی-روانشناختی فضاهای شهری. مهندسی صنایع و مدیریت تولید، 16(1)، 69-84.
کامل‌نیا، حامد. (1376). اصول و مبانی روان‌شناسی محیط در معماری و شهرسازی. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
مهربانی‌گلزار، محمدرضا و دبیری، مریم. (1395). معماری منظر چیست؟. نشست نخست از سلسه نشست‌های واکاوی معماری منظر. اصفهان.
نجفی، زهره؛ مانی، مهنوش و کلانتری، مهرداد. (1394). بررسی دیدگاه‌های روان‌شناختی عطار براساس مکتب انسان‌گرایی با رویکرد میان‌رشته‌ای. مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 7(2)، 149-168.
 گیدنز، آنتونی. (1389). جامعه‌شناسی (ترجمۀ حسن چاوشیان). تهران: نشر نی.
لطیفی، امین و سجادزاده، حسن. (1393). ارزیابی تأثیر مؤلفه‌های کیفیت محیطی بر الگوهای رفتاری در پارک‌های شهری. مطالعات شهری، 3(11)، 20-5.
لنگ، جان. (1386). آفرینش نظریۀ معماری: نقش علوم رفتاری در طراحی محیط (ترجمۀ علیرضا عینی‌فر). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ماهان، امین و منصوری، سیدامیر. (1396). مفهوم منظر با تکیه‌بر نظر صاحبنظران رشته‌های مختلف. باغ نظر، 14(47)، 17-28.
مثنوی، محمدرضا؛ متدین، حشمت‌الله؛ صابونچی، پریچهر و همتی، مرتضی. (1400). تحلیل مفهوم منظر و رویکرد منظر از سطح نظری تاعرصۀ اجرایی: مرور ادبیات نظری. منظر، 13(57)، 22-37.
مصباح، علی و همکاران. (1374). روانشناسی رشد با نگرش به منابع اسلامی. تهران: سازمان سمت.
Ahmed, S. U. (2018). Interaction and Interactivity: In the Context of Digital Interactive Art Installation. In M. Kurosu (Ed.), In Human-Computer Interaction (pp. 241-257). Cham: Springer.
Altman, I. (1990). Toward a Trasactional Perspective: A Personal Journey. In I. Altman, & K. Christensen (Eds.), Environment and Behavior Studies: Emergence of Intellectual Traditions (pp. 224-255). New York: Plenum Press.
Britannica, T. Editors of Encyclopaedia (2022). Henry Louis Gates, Jr.. Encyclopedia Britannica. Retrieved February 22, 2022 from: https://www.britannica.com/biography/Henry-Louis-Gates-Jr
Cantrell, B. E. & Holzman, J. (2015). Responsive Landscapes. London: Routledge.
Chong, A. & Rijk, T. d. (2011). Daan Roosegaarde: Interactive Landscapes. Rotterdam: NAi010 Publishers.
Costall, A. (1981). On how so much information controls so much behaviour: James Gibson’s theory of direct perception. In G. Butterworth (Ed.), Infancy and epistemology : an evaluation of Piaget›s theory (pp. 30-51). Brighton: Harvester.
Cravalho, N. D. J. (2015). Revitalization of «dead space» through the use of interactive interventions (Unpublished Ph.D. Thesis in Architecture). University of Hawai›i at Manoa: ProQuest Dissertations Publishing.
Frick, W. B. (1971). Humanistic psychology: interviews with Maslow, Murphy, and Rogers. Columbus: Merrill.
Gibson, J. J. (1979). An Ecological Approach to Visual Perception. Boston: Houghton Mifflin.
Good, J. M. (2007). The Affordances for Social Psychology of the Ecological Approach to Social knowing. Theory and Psychology, 17(2), 265-295.
Greeno, J. G. (1994). Gibson›s affordances. Psychological Review, 336-342.
Grossen, M. (2010). Interaction Analysis and Psychology: A Dialogical Perspective. Integrative Psychological and Behavioral Science, (44), 1-22.
Hellpach, W. (1911). Geopsyche. Leipzig: Engelmann.
Jakle, A., Brunn, S. & Roseman, C. (1987). Human Spatial Behavior. Belmont, California: Wads Worth Publishing Co.
Koffka, K. (1935). Principles of Gestalt psychology. New York: Harcourt Brace.
Lewin, K. (1951). Field theory and experiment in social psychology. New York: Harper & Row.
Lopes, D. (2010). A Philosophy of Compputer Art. London and NewYork: Routledge.
Mead, G. H. (1967). Mind, self and society. Chicago: The Chicago University Press.
Nassauer, J.I. (2012). Landscape as medium and method for synthesis in urban ecological design. Landscpae and Urban Planning, 106, 221–229.
Porteous, J. D. (1977). Environment and Behavior: planning and Everyday Urban Life. Reading, Mass: Addison-Wesley.
Pungetti, G. & Makhzoumi, J. (1998). Ecological Landscape Design and Planning. Oxfordshire : Taylor&Francis Group.
Rapoport, A. (2013). Human Aspects of Urban Form: Towards a Man—Environment Approach to Urban Form and Design. Oxford: Pergamon.
Russell, R., Guerry, A.D., Balvanera, P., Gould, R.K., Basurto, X., Chan, K.M.A., . . . Tam, J. (2013). Humans and nature: How knowing and experiencing nature affect well-being. Annual Review of Environment and Resources, 38, 473–502
Steiner, F. (2008). The Living Landscape: an Ecological Approach to Landscape Planning (2nd ed.). New York: ISLAND PRESS.
Stemberger, G. (2019). Some Remarks on the Field Concept in Geshtalt Psychology. Geshtalt Theory, 1-4.
Streitz, N. A., Geißler, J., Holmer, T., Konomi, S., Müller-Tomfelde, C., Reischl, W., . . . Steinmetz, R. (1999). I-LAND: an interactive landscape for creativity and innovation. Proceedings of the SIGCHI conference on Human Factors in Computing Systems (pp. 120-127). Pittsburg, Pennsylvania: ACM Press the SIGCHI conference.
Warf, B. (2010). Encyclopedia of geography. New York: SAGE Publications.
Wiberg, M. (2010). Interactive Textures for Architecture and Landscaping: Digital Elements and Technologies. Hershey, New York: Information Science Reference.
Wu, J. (2019). Linking landscape, land system and design approaches to achieve sustainability. Journal of Land Use Science, 14(2), 1–17.
Yuan, Z. (2011). The History and Development of the Interactive Architecture. Huazhong: University of science and technology.
منظر
دوره 14، شماره 61
دی 1401
صفحه 76-89

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار