نقش زیباشناسی باغ ایرانی در پایداری اجتماعی پارک‌های معاصر تهران

نوع مقاله : مقالۀ ترویجی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران، ایران

2 لابراتوار دکتری پژوهشکده نظر، تهران، ایران

3 دانشکده معماری و شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

چکیده

با توجه به رشد سریع جمعیت در کلان‌شهرها و افزایش توسعۀ شهری و ساخت‌و‌ساز، پهنه‌های طبیعی و فضاهای سبز موجود در بافت این شهرها به طور چشمگیری کاهش یافته است. عناصر طبیعی در محیط شهری و نیاز انسان به تعامل با آن از ضروریاتی است که در شهرسازی مدرن نادیده گرفته شده است. این مسئله چالش‌های جدیدی را در جهان مطرح کرد. این روند که با گسترش شهرنشینی پس از انقلاب صنعتی در قرن نوزدهم آغاز شد، در قرن بیستم شدت گرفت. کاهش حضور طبیعت در شهر، نگرانی شهروندان را نسبت به اهمیت حفظ سرمایه‌های طبیعی در محیط شهری و تأثیر آن بر جنبه‌های مختلف زندگی به دنبال داشت. پس از آن خلق پارک‌های شهری و فضاهای سبز با هدف جبران این کمبود و افزایش کیفیت زندگی در شهرهای مدرن در قالب جنبش پایداری ایجاد شد و نقش این‌گونه فضاها با توجه به اهداف توسعۀ پایدار به عنوان یک چارچوب استراتژیک متکی بر پایداری اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی، پررنگ شد. اما تجربه‌های بعدی نشان داد، ایجاد پارک‌های شهری بدون در نظر‌گرفتن کیفیت و هویت‌مندی آنها نمی‌تواند راه‌حل بحران موجود باشد. نیاز ساکنین شهرهای مدرن به ارتباط بیشتر با طبیعت در قالب زندگی روزمره، ضرورت خلق فضاهایی که شهروندان به آن احساس تعلق بیشتری داشته باشند را آشکار ساخته است. در این پژوهش بازنگری در اصول زیبایی‌شناسی کهن‌الگوی باغ ایرانی و به کار بستن آنها در طراحی پارک‌های شهری معاصر، به عنوان یک راه‌حل جایگزین برای نزدیک‌شدن به پایداری اجتماعی و اقتصادی فضاهای سبز عمومی شهری مورد مطالعه، تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نتایج بررسی نشان می‌دهد که اصول بنیادی طراحی باغ ایرانی می‌تواند تأثیر بسیاری در حس تعلق به مکان و فضای سبز شهری ایجاد کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of Persian Garden's Aesthetics in Social Sustainability of Contemporary Urban Parks in Tehran

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Masnavi 1
  • Maryam Mohseni Moghadam 2
  • Seyed Amir Mansouri 3
1
2
3
چکیده [English]

The rapid growth of population in metropolitan areas such as Tehran and consequently the increase of construction cause to reduce the available green and natural areas. The modern urbanization ignored the presence of nature in urban environments and the human needs to interactions with natural spaces. This problem led to the new challenges in urban communities. Constructing urban green areas without considering the quality and identity cannot be a solution of the existing crisis. The need of the residents of modern cities to have relations with the nature in the daily life requires the creation of spaces for the citizens to depend on them. The paper investigated the aesthetic principles of the archetypes of Persian gardens. Then, theories analyzed that how to use these concepts in modern parks of Tehran. Results show that the use of these principles and concepts has successful effects for getting close to the social/economic sustainability of urban parks.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian Garden
  • Aesthetics
  • Urban Parks
  • Social Sustainability

مراجع

آتشین‌بار، محمد؛ مرتاضی مهربانی، الناز و وحیدیان، نورا. (1394). باغ ایرانی تهران منظر خلاق در تلفیق سنت با مدرنیته. مجلة منظر، 7 (31): 13-6.
استروناخ، دیوید. (1358). شکل‌گیری باغ سلطنتی پاسارگاد و تأثیر آن در باغ‌سازی ایران. ترجمه: کامیار عبدی. مجلة اثر، (22 و 23): 54-75.
پاکزاد، جهانشاه. (1385). مبانی نظری و فرایند طراحی شهری. تهران: انتشارات شهیدی.
پورمند، حسن‌علی و کشتکار‌قلاتی، احمدرضا. (1390). تحلیل علت‌های وجودی ساخت باغ ایرانی. هنرهای زیبا، 3 (47): 62-51.
حیدرنتاج، وحید. (1392). طراحی باغ مستوفی به سبک ایرانی؛ باغ نو. مجلة منظر، 5 (22): 13-10. 
حیدرنتاج، وحید و رضازاده، اسحق. (1394). هم‌نشینی آب، گیاه و نظرگاه؛ به دنبال کهن‌الگوی باغ ایرانی. مجلة منظر، 7 (33): 55-48.
شیردست، آرزو و فراهانی‌فرد، عطیه. (1393). مقایسة نمایش و حضور آب در باغ‌های ایران و هند. مجلة هنر و تمدن شرق، 2 (3): 47-40.
مثنوی، محمدرضا. (1391). نقش آب در طراحی محیط و معماری منظر. معماری و فرهنگ، 14 (49):20-15.
مثنوی، محمدرضا و وحیدزادگان، فریبا. (1393). بازآفرینی نظام مفهوم و معنای طراحی باغ ایرانی در باغ‌شهر ایرانی-اسلامی از طریق رویکرد باغ‌های تماتیک (موضوعی). نقش جهان، 4 (1): 35-27.
منصوری، سیدامیر. (1384). درآمدی بر زیبایی‌شناسی باغ ایرانی. باغ نظر، 7 (3): 63-58.
منصوری، مریم‌السادات. (1394). زیبایی‌شناسی فضای جمعی؛ ارزیابی زیبایی در سه فضای شهر تهران. مجلة منظر، 7 (30): 69-62.
مطلق‌زاده، رویا. (1381). طراحی و احیاء-بازپیرایی و بازآرایی باغ‌های خصوصی رها‌شده به منظور استفادة عمومی مطالعة موردی باغ ونک (باغ مستوفی الممالک). پایان‌نامة کارشناسی ارشد مهندسی طراحی محیط، دانشکدة محیط زیست، دانشگاه تهران.
ویلبر، دونالد‌نیوتن. (1348). باغ‌های ایران و کوشک‌های آن. ترجمة مهین‌دخت صبا، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
یار‌احمدی، سمانه؛ لطف‌اللهی‌یقین، مینا و تشکری، لیلا. (1394). اشراف بر سواره. مجلة منظر، 7(31): 77-70.
Chiesura, A. (2004). The Role of Urban Parks for the Sustainable City. Landscape and Urban Planning, 68: 129–138.
Fadaie, H. & Moidi, S.M. (2015). Recognition and Reinterpretation of Persian Gardens from Sustainable view Case Studies: Gardens of Mahan and Shiraz. Journal of Applied Environmental and Biological Sciences, 5(5): 96-104.
Fekete, A. & Haidari, R. (2015). Special Aspects Of Water Use In Persian Gardens. Agriculture And Environment, 7: 82-88.
Hayaty, H., Abrisham Kar, A. & Tohidi Pour, N. (2016). Introduction to Understanding Principles and Features of Persian Garden Architecture. International Journal of Advanced Biotechnology and Research, 7(4): 497-507.
Khademi, E., Kabiri, F. & Hayat Khan, T. (2013). Iranian garden, The Manifestation of Sustainable Green Space. International Journal of Humanities and Management Sciences, 1(1): 63-69.
Mahdavinejad, M. J. & Abedi, M. (2012). Evaluation and Comparison of the Meaning and Concepts of Contemporary Urban Parks and Historic Gardens. International Journal of Modern Engineering Research, 2(6): 4743-4748.
Mahmoudi Farahani, L., Motamed, B. & Jamei, E. (2016). Persian Gardens: Meanings, Symbolism, and Design. Landscape Online, 46: 1-19.
Ramyar, R. (2011). Unity In Restoring: A Study On Healing Attributes Of Persian Garden. Journal of Islamic Architecture, 1(4): 181-192.
Rostami, R., Lamit, H., Khoshnava, S. M., Rostami, R. & Fitry Rosley, M.S. (2015). Sustainable Cities and the Contribution of Historical Urban Green Spaces: A Case Study of Historical Persian Gardens. Sustainability, 7: 13290-13316.
Sadeghian, M.M. & Vardanyan, Zh. (2013). The Benefits of Urban Parks, A Review of Urban Research. Journal of Novel Applied Science, 2(8): 231-237. 
منظر
دوره 10، شماره 45
دی 1397
صفحه 6-15

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار