نگرش نوین «زمان– مکان»، نظامی جدید در تحلیل مسائل مربوط به محیط است که معنی جدید منظر را پایهریزی میکند. منظر در این نگاه پدیدهای جغرافیایی و کالبدی نیست که تحلیلگر به تفسیر ویژگیهای مورفولوژیک و ریختشناسانه آن بپردازد. تعاریف نوین از منظر، مبین ضرورت اصلاح دیدگاهها و روشهای عامیانه در این زمینه است.
امروزه منظر با تعاریف جامع و دقیقتر بهعنوان آینه فرهنگ و تاریخ که ابعاد فرهنگی– اجتماعی و زیباشناسانه دارد، مطرح شده است. در بررسی منظر، روابط و تحولات، مورد نظر قرار میگیرند و بر این اساس منظر جلوهگاه ارتباط انسان و محیط پیرامون او از گذشته تا حال شناخته میشود. با تعریف امروز، منظر یک شیء نیست و لذا برای درک آن، دانستن اینکه چگونه اجزای محیط با یکدیگر ترکیب میشوند و یا با عملکرد فیزیولوژی ادراک میتوان آشنا شد، کفایت نمیکند؛ بلکه فراتر از ریختشناسی محیط، لازم است تمایزهای فرهنگی– اجتماعی و تاریخی ادراک را نیز شناخت. منظر در دنیای امروز موجودی زنده و پویا انگاشته میشود که از یک سو متأثر از انسان و نحوه زیست اوست و از سوی دیگر با شکل خود و تداعی خاطراتی که در زمانهای طولانی بر بستر آن روی داده است، بر تمدن، فرهنگ و نوع زیست آدمیان اثر میگذارد. از این رو جداکردن عین از ذهن در تعریف منظر ممکن نبوده و منظر به هیچ روی عینیتی مستقل از انسان نیست.
منظر تنها عنصری عینی که متشکل از اجزای طبیعی باشد، شناخته نمیشود بلکه عنصری ذهنی و فرهنگی است که شکلگیری آن در اذهان مردم با دخالت تاریخ، اعتقادات دینی و اسطورهای، اقلیم، سنت زیست و امثال آنها بوده است. در این تعریف از منظر است که منظر ایرانی با نمونه ژاپنی و فرانسوی خود تفاوت پیدا میکند.
- (1386) سند مصوب طرح جامع شهر تهران - - (1387) مصوبه شماره 55019/310/300 مورخ 29/10/1387 شورایعالی شهرسازی و معماری ایران در خصوص \"ضوابط و مقررات ارتقاء کیفی سیما و منظر شهری.