مدلسازی خطای بصری«تغییر اندازه در مناظر شهری» بر ادراک نقاط کانونی شهر، مطالعۀ موردی: کریدور بصری پیاده‌راه آیت‌الله طبسی به حرم مطهر امام رضا (ع)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دکتری، گروه شهرسازی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

2 استادیار گروه شهرسازی، واحد مشهد،دانشگاه آزاد اسلامی،مشهد، ایران.

3 استادیار گروه شهرسازی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

4 دانشیار گروه اپتومتری، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

رؤیت‌پذیری نقاط کانونی، حاصل اطلاعات تصویری بر شبکیۀ چشم و چگونگی ادراک فرم است. تدوین اصول رؤیت‌پذیری نقاط کانونی، مستلزم شناخت فضای بصری در «بعد افق» و «بعد فاصله» و سیگنال‌های محیط زمینه‌ای است. سؤال اصلی این پژوهش این است که چگونه می‌توان با محاسبۀ خطای بصری و تأثیرات عناصر پیش‌زمینه (مزاحم)، نقاط کانونی (نشانۀ شهری) را جانمایی کرد؟به‌طور کلی هدف این پژوهش، تدوین روشی است که با استفاده از آن می‌توان به‌وسیلۀ شیوۀ آرایش ابنیه و طراحی فضای شهری و معماری، بر رؤیت‌پذیری نقاط کانونی شهر افزود. این پژوهش از نظر ماهیت و روش علی و از نظر هدف، توسعه‌ای است. جهت سنجش ارتباط میان ساختار کالبدی، ادراک بصری و محاسبۀ میزان خطای بصری، از مدلسازی هندسی و تکنیک واقعیت مجازی، استفاده شد. نمونه موردی نقطۀ کانونی و نشانگر حرم مطهر رضوی و ساختمان‌های پیاده‌راه «آیت‌الله واعظ طبسی»، با نرم‌افزار sketch up، مدلسازی شد.  نتایج پژوهش نشان داد که نقطه‌ای (M) در کریدور بصری نقطۀ کانونی وجود دارد که در آن براساس دید دوچشمی، ارتفاع نقطۀ کانونی و نشانگر، برابر، و قبل از M ارتفاع نقطۀ کانونی بزرگتر و بعد از آن کوچکتر ادراک می‌شود. از این رو براساس محاسبات هندسی موقعیت نقطۀ M با توجه به ارتفاع نقطۀ کانونی- نشانگر و فاصلة نقطة کانونی تا نشانگر مدلسازی شد و صحت آن با توجه به تکنیک واقعیت مجازی، پیاده‌راه آیت‌الله واعظ طبسی به سمت حرم مطهر امام رضا(ع)، مورد تأیید قرار گرفت. از این رو، چیدمان نشانه‌های شهری باید متناسب با این موضوع در فضای شهری صورت گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Modeling the Visual Illusions of "Resize in Urban Landscapes" on the Perception of the Urban Focal Points, Case study: Visual Corridor of Ayatollah Tabasi Sidewalk to the Holy Shrine of Imam Reza

نویسندگان [English]

  • Bibi Sara Mir Heidar Tooran 1
  • Maryam Ostadi 2
  • Fatemeh Mohammadniay Gharaee 3
  • Asieh Ehsaee 4
1 Ph.D. Candidate, Department of Art & Architecture, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Art & Architecture, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Art & Architecture, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran.
4 Associate Professor, Department of Optometry, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran.
چکیده [English]

Visibility of focal points is the result of visual information on the retina and how the form is perceived. Developing the principles of visibility of focal points requires understanding the visual space in the "horizon dimension" and "distance dimension" and background signals. How can the focal points (urban landmarks) be located based on the visual illusion and the effects of the background (annoying) elements? In general, the purpose of this study is to develop a methodology that can be used to increase the visibility of the focal points of the city by arranging buildings and designing urban space and architecture Research is developmental in terms of nature and causal method in terms of purpose. Geometric modeling and virtual reality techniques were used to measure the relationship between physical structure, visual perception, and visual illusion. A case study of the focal point and indicator of the holy shrine of Razavi and sidewalk buildings of Ayatollah Vaez Tabasi was modeled with sketch up software. Based on the research literature, there is a point (M) in the visual corridor, where, based on binocular vision, the height of the focal point and the marker are equal; before that, the focal point height is perceived higher than the marker height but after that, is perceived smaller. Therefore, based on geometric calculations, the position of point M was modeled according to the height of the focal point-marker and the distance from the focal point to the marker. according to the three-dimensional model of Ayatollah Vaez Tabasi sidewalk to the holy shrine of Imam Reza by virtual reality technique, the accuracy of the model was confirmed. Therefore, the arrangement of urban signs should be done following this issue in urban space.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Visual illusion
  • Visibility
  • Focal points of the urban landscape
  • Field of view
  • Depth and perceptual distance

مراجع

شفیقی، ندا و رهبرنیا، زهرا. (1397). خوانش چیدمان تعاملی تایپوگرافی «به منظور کنترل» از منظر اصول ادراک بصری گشتالت. هنرهای زیبا، 23(2)، 87-98.
شکیبامنش، امیر؛ علی‌الحسابی، مهران و بهزادفر، مصطفی. (1393). طراحی شهری نوین برپایۀ تحریف‌های عامدانه در ادراک عمق و فاصله؛ از رویکرد نشانه تا خطاهای کاربردی اپتیکی. نقش جهان، 4(2)، 73-84.
 
Bada, Y. & Farhi, A. (2009). Experiencing urban spaces: Isovists properties and spatial use of Plazas. Courrier du Savoir, (9), 101-112.
Colonnese, F. (2017). The geometry of vision: Hermann Maertens’ optical scale for a deterministic architecture. Zarch, (9), 60-73.
Dordevic, D. & Vujic, G. (2010). Visual illusion of the change of the size of architectural and urban objects observed upon a change of the observer’s distance: Parameters that influence it phenomenologically. Spatium, (22), 38-46.
Fermuller, C. & Malm, H. (2004). Uncertainty in visual processes predicts geometrical optical illusions. Vision Research, (44), 727–749.
Frankl, P. (1968). Principles of architectural history. The four phases of architectural style (1420-1900). Massachusetts and London: MIT press.
Gordon, I. (2005). Theories of visual perception. New York: Wiley.
Moravánszky, Á. (2012). The optical construction of urban space: Hermann Maertens, Camillo Sitte and the theories of ‘aesthetic perception’. The Journal of Architecture, 17(5), 655-666.
Nijhuis, S., (2011). Visual research in landscape architecture. Research in urbanism Series, (2), 103-145.
Richardson, A.R. (2006). The influence of prior interaction with an immersive virtual environment on user’s distance estimates. Unpublished doctoral thesis, Department of Psychology, Miami University, Ohio, USA.
Yarbus, A. (1967). Eye movements during perception of complex objects. In L. Riggs (Ed.), Eye movements and vision. New York: Plenum Press.
منظر
دوره 13، شماره 54
فروردین 1400
صفحه 46-53

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار