1
دکتری طراحی شهری، استادیار گروه شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران
2
کارشناس ارشد طراحی شهری
چکیده
امروزه رشد و گسترش فضاهای باز عمومی در لبههای شهر به عنوان فرصتی برای پیوند میان محیط طبیعی و محیط مصنوع در کانون توجه حرفهمندان شهرسازی در شهرهای مختلف جهان قرار دارد. هدف اصلی شهرسازان در پرداختن به این موضوع، ساختاربخشی لبههای شهری و استفاده از فضاهای باز عمومی درقالب پهنههای تفرجگاهی است که توجه همزمان به حفاظت از زیست بوم و ایجاد بستری فراغتی به منظور افزایش تعاملات اجتماعی و تقویت حیات مدنی را مد نظر دارد.
نگاهی به جغرافیای تهران نشان میدهد که رود_ درههای هفتگانه شهر به عنوان کریدورهای طبیعی امتداد یافته از دل کوههای البرز به درون بافت شمالی، پدیدآورنده فرصتهای ارزشمندی هستند که علیرغم تأکید مسئولین به ایجاد فضاهای سبز شهری و افزایش سرانه فضای سبز، کمتر مورد توجه واقع شدهاند.
این مقاله به بیان مفهوم فضاهای باز عمومی پرداخته و با معرفی دوگونه اصلی فضاهای باز عمومی پهنهای و فضاهای باز عمومی خطی بر گونه دوم این نوع فضا متمرکز شده است. در ادامه، خیابان دربندـ حد فاصل میدان دربند تا میدان سربندـ واقع در رودـ دره دربند منطقه یک تهران بهعنوان یکی از مهمترین فضاهای باز عمومی خطی مورد استفاده شهروندان تهرانی معرفی میشود. سپس مسائل و مشکلات اصلی پیشرو در تقویت این پهنه تفرجگاهی بررسی شده که در نهایت دو عامل «تناقضات دروناسنادی» و «تناقضات میاناسنادی» به عنوان عوامل اساسی پاسخده نبودن این طرحها به نیاز استفادهکنندگان این خیابان و عدم توفیق حرفهمندان در تقویت تعاملات اجتماعی و حیات مدنی در آن شناسایی شده است.