طرح منظر فرهنگی، شخصیت منظر فرهنگی را به عنوان نقطه مبدأ برای تخمین گزینه‌های مداخله‌ای ممکن به کار می‌گیرد. پس از تبیین شخصیت منظر یک شهر نمی‌توان منظر آن را مطابق سلیقه شبیه شهر دیگری با شرایط متفاوت تغییر شکل داد. در شهر تهران با سنت‌های رفتاری ریشه‌دار ـ که عنصر مقوم اتحاد مراکز جمعیتی متعدد آنها به عنوان یک شهر بوده است ـ تبیین شخصیت منظر شهر براساس مبانی رفتارشناسی مردمی برای طراحی و مدیریت منظر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
برای ارزیابی منظر فرهنگی شهر تهران، دو منبع وجود دارد؛ یکی متون تاریخی اعم از ادبیات عام، ترانه‌ها، جغرافیای تاریخی و دیگری خوانش منظر براساس این منابع تاریخی. بافت شهر تهران سیستم در هم‌تنیده‌ای از شبکه‌های مصنوع احاطه‌شده با باغات درون‌شهری بوده است. ویژگی این باغ‌های درون‌شهری ریزدانه این است که در هماهنگی کامل با لایۀ مورفولوژیکی شهر تهران متأثر از پنج روددره مهم و الگوهای سلسله‌مراتبی ساختاری و رفتاری تعریف شده بنا به محل قرارگیری در ارتفاعات متفاوت روددره به پارادایم‌های فرهنگی یک جامعه ایرانی ـ اسلامی شکل داده‌اند. بر این اساس اسطوره‌های فرهنگی شهر تهران با عناوین فرهنگ آب و احترام به آب در تمام مقیاس‌ها، تفرج درون‌محله‌ای و درون‌شهری، سنت زیارت ـ تفرج، استفاده از ادبیات نمایشی ـ تعلیمی به عنوان رسانه جمعی، باغ مثمر به عنوان عنصر واسطۀ تفریحات و آیین‌های مذهبی، اسطوره‌سازی از عناصر منظرین و بزرگان ادب و اخلاق و تبدیل مظاهر آنها به یک قرارگاه رفتاری قابل پی‌گیری هستند.
در هر مقطع زمانی که تغییر یک‌باره‌ای بر شیوه زندگی و ارزش‌های رفتاری مردم وارد شده، منظر شهر یک نقطه عطف عدم یکپارچگی و آشفتگی در عناصر کمی و کیفی را تجربه کرده است. نقطه گسست یک‌باره در زمینه عوامل طبیعی و فرهنگ عامه در دوره پهلوی اول و نقطه گسست در زمینه عوامل زیباشناختی فردی و معنایی در دوره معاصر در حدود 20 سال اخیر رخ داده است.
Design of cultural landscape involves the character of cultural landscape as a starting point for estimating the least possible intervention options. Having defined the landscape character of a city, its landscape cannot be transformed to look alike other city landscapes in accordance with tastes and different conditions. Tehran’s having traditional Behavior - whose constituting union of several population centers element was a city – accentuates the significance of explaining landscape character according to principles of public behavior for landscape design and management.
Evaluation of Tehran’s cultural landscape requires two sources; historical texts including general literature, songs, historical geography and landscape reading according to these historical sources. Tehran has an intertwined texture of built networks surrounded by fine city gardens that are in complete harmony with morphological layer of Tehran formed by the five major river valleys as well as structural and behavioral hierarchal model defined according to their locations at different heights of theses river valleys in addition to cultural paradigms of an Iranian-Islamic society. Therefore, the cultural myths of Tehran city with subject matters of water at all scales, inner city excursion, pilgrimage-excursion tradition, usage of dramatic-didactic literature as the public media, productive gardens as intersection of recreations and rituals, creating myths through landscape elements and literature and ethics masters and converting their expression to a behavioral setting are all pursuable.
The city landscape has experienced a lack of integrity and chaos in quantitative and qualitative elements every time that a sudden change has undertaken on people’s behavior values and lifestyle. An abrupt breaking point of natural factors and popular culture in the first Pahlavi era and another breaking point of personal aesthetic and semantic factors in the contemporary era have occurred during the last 20 years.
کلیدواژه‌ها [English]
Cultural landscape, Tehran, Landscape Character, Landscape Reading
ابتدای صفحه