پدیدارشناسی دیوار در باغ ایرانی

نوع مقاله : مقالۀ ترویجی

نویسنده

استادیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

چکیده

هنر باغسازی ایرانی، محصولی از فرهنگ و تمدن ایرانیان است که عناصر و اصول آن به‌اندازۀ کافی شناخته‌نشده است. غیر از خیابان اصلی یا جوی آب روان، باغ ایرانی از عناصری تشکیل می‌شود که باید هویت و نقش آن‌ها در ایجاد مفهوم باغ بازشناسی شود. دیوار محوطه، که در همۀ نمونه‌های اصیل باغ ایرانی تکرار می‌شود، از آن دست عناصری است که میان ساده‌اندیشی عملکردی با پیچیدگی فرهنگی نمادین سرگردان است. مطالعۀ دیوار به‌مثابه یک «پدیدار» تا حدی از اسرار ماهیت و نقش آن در تولید سبک باغ ایرانی رمزگشایی می‌کند. دیوار، عنصری چند مفهومی است که به‌کارگیری آن برای محصور کردن باغ، فارغ از فواید کارکردی آن، نقش ارزنده‌ای در ایجاد معنا و هویت ایرانی باغ دارد؛ چه، باغ ایرانی عرصه‌ای برای تأمل در طبیعت و نظر بر آیات هستی است. این عرصه با توجه به خصوصیات ذهن مخاطب و ظرفیت‌های منظر (و فضا) نیاز به رعایت آداب خاصی دارد که دیوار از زمرۀ مهم‌ترین آن‌هاست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Phenomenology of the Surrounding Wall in Persian Garden

نویسنده [English]

  • Seyed-Amir Mansouri
چکیده [English]

Gardening Art is an outcome of Iranian civilization and culture which its elements and principles has not been revealed completely yet. Besides the main street and streamlets, Persian garden is composed of some other elements which their entity and role in creating the garden should be recognized. Surrounding wall, which has been repeated in all samples of authentic Persian garden is a kind of mixture of iconic cultural complexity and functional simplicity elements. Surveying the wall as a conspicuous element can reveal some secrets in Persian gardening style and its role in landscaping.
Wall is a multi-conceptual element which its application to enclose the garden, regardless of its functional benefits, has an important role in creating an Iranian identity for the garden, as Persian Garden is an arena for illustrating the nature and human’s pondering in verses of cosmos. Due to the audience mentality and the landscape (and space) capacity, this field needs to adhere to certain traditions which this wall is among the most important ones.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wall
  • Persian garden
  • Garden’s elements
بر، محمدحسین. (1389). پایان عکس شروع. مجلة رشد زبان و ادب فارسی. 23 (93) : 52-53.
پیرنیا، محمد کریم. (1381). شیوه‌های معماری ایران. تدوین غلامحسین معماریان. تهران : نشر هنر اسلامی.
جوادی، شهره و آورزمانی، فریدون. (در دست انتشار). بازآفرینی رنگین سنگ نگاره‌های ساسانی، طاق بستان. تهران : پژوهشکده نظر.
سرفراز، علی اکبر، و فیروزمندی، بهمن. (1381). باستانشناسی و هنر دوران تاریخی ماد، هخامنشی، اشکانی، ساسانی. تدوین حسین محسنی و محمد جعفر سروقدی. تهران : انتشارات عفاف.
سجادی، علی. (1375). سیر تحول محراب در معماری اسلامی ایران از آغاز تا حمله مغول. تهران : سازمان میراث فرهنگی کشور.
عطار نیشابوری، فریدالدین محمد. (1383). منطق‌الطیر. مقدمه، تصحیح و تعلیقات، محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران : انتشارات سخن.
منصوری، سید امیر. (1389). دو دوره سازمان فضایی در شهر ایرانی : قبل و بعد از اسلام، فصلنامة باغ نظر. 4 (7) : 50-60.
هوف، دیتریش. (1369). شهرهای ساسانی، در نظری اجمالی بر شهرنشینی و شهرسازی در ایران. ترجمه رحیم صراف. تهران : جهاد دانشگاهی.
یونگ، کارل گوستاو. (1377). انسان و سمبل‌هایش. ترجمه محمود سلطانیه. تهران : نشر جامی.
    Pechère, R. (1993). Étude Sur Les Jardins Iraniens. In  Jardins et sites historiques, ICOMOS- IFLA. Madrid: ICOMOS.