منظر شهری دوستدار معلول، رویکرد منظرین در محیط شهر مقصد گردشگری

باصولی, مهدی

doi:10.22034/manzar.2020.223210.2054

منظر شهری دوستدار معلول، رویکرد منظرین در محیط شهر مقصد گردشگری

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

نویسنده

مهدی باصولی

دکتری مدیریت گردشگری، جهاد دانشگاهی، یزد، ایران.

10.22034/manzar.2020.223210.2054

چکیده

حضور معلولین در بازار گردشگری، یک فرصت مهم برای شهرهای مقصد گردشگری است تا بتوانند از این پتانسیل مهم استفاده کنند. شهر دوستدار معلول شهری است که بتواند طراحی فضای شهری را به گونه‌ای انجام دهد که مناسب معلولین باشد. این مقاله با رویکرد منظرین به تحلیل چندجانبۀ شهر دوستدار معلول پرداخته و به دنبال آن است تا راهبردهایی که می‌توانند در مدل مفهومی طراحی فضای شهری مطلوب گردشگری معلولین مدنظر قرار گیرند، معرفی کند. روش مورد استفاده در این تحقیق، توصیفی-تحلیلی بوده است. با بررسی و تحلیل داده‌های مستخرج از مقالات معتبر، استنتاج تحلیلی جهت بررسی منظر شهری دوستدار معلول انجام پذیرفته است.
بررسی‌های انجام شده در این تحقیق حکایت از آن دارد که منظر شهری دوستدار معلول، به عنوان یک مقصد گردشگری، می‌تواند با راهبردهای مناسب‌سازی، دسترسی، توانبخشی، برابری فرصت‌ها، کیفیت، جلوگیری از طرد اجتماعی و ایجاد جاذبه‌های خاص معلولین شکل گیرد. این راهبردها سبب می‌شود مشارکت معلولین در گردشگری بیشتر شده و انتخاب شهر به عنوان مقصد گردشگری در اولویت قرار گیرد. هریک از این راهبردها شامل سیاست‌ها و اقداماتی است که باعث می‌شود شهر بستر مناسبی برای گردشگر معلول قلمداد شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Disabled-Friendly City Landscape: Landscape Approach in the Tourist Destination Environment

نویسنده [English]

Mehdi Basouli

Ph.D. in Tourism Management, ACECR, Yazd, Iran.

چکیده [English]

The presence of disabled in the tourism industry is an integral opportunity for tourist destination cities to use this integral potential. Disabled-Friendly City is a city that can provide an urban space that is suitable for the disables.This paper analyzes the multilateral analysis of the disabled-friendly city with the landscape approach and aims to introduce the strategies that can be considered in the conceptual model of designing the desired urban space for disabled tourists. The method employed in this research was descriptive-analytical. By examining and analyzing the data extracted from the valid papers, an analytical inference has been made to examine the friendly urban landscape of the disabled friend.
Studies in this research paper suggests that the urban landscape of disabled-friendly city disabled, as a tourist destination, can be shaped by strategies for accessibility, appropriate, rehabilitating, equalizing opportunities, quality, preventing social exclusion, and creating special attractions for people with disabilities. These strategies increase the participation of the disabled in tourism and prioritize the choice of the city as a tourist destination. Each of these strategies includes policies and actions that make the city a good place for disabled tourists.

کلیدواژه‌ها [English]

Disabled-Friendly City
Urban landscape
Tourism
accessibility
Adjustment

مراجع

آهنگران، جعفر؛ موسوی بازرگان، سید جلال و نظری اورکانی، سولماز. (1393). تدوین الگوی گردشگری قابل دسترس. گردشگری علم و فرهنگ، 2(2)، 11-20.
اسعدی، میرمحمد؛ باصولی، مهدی؛ برومندزاد، یاسمین و آقاباقری، فهیمه. (1398). طراحی مدلی برای توسعۀ گردشگری معلولین در شهر یزد. مطالعات اجتماعی گردشگری، 7(14)، 383-404.
اکبری اوغاز، زهرا و حنایی، تکتم. (1397). تبیین عوامل افزایش امنیت به منظور ارتقای تعاملات اجتماعی معلولین جسمی حرکتی (مطالعۀ موردی: خیابان طبرسی شهر مشهد). معماری و شهرسازی پایدار، 7(1)، 85-98.
بابایی اهری، مهدی. (1373). آیین‌نامۀ برابری فرصت‌ها برای معلولین (سازمان ملل متحد). تهران: سازمان مشاورۀ فنی و مهندسی شهر تهران.
براری، بنیامین و غفاری، مجید. (1394). سلامت روان معلولین جسمی در مقایسه با افراد عادی: بررسی مبتنی بر رویکردهای آسیب‌شناسی روانی و روان‌شناسی مثبت. مطالعات ناتوانی، 5(11)، 281-288.
بزی، خدارحم؛ کیانی، اکبر و افراسیابی‌راد، محمدصادق. (1389). ارزیابی ترافیک شهری و نیازهای معلولان و جانبازان با استفاده از مدل تصمیم‌گیری TOPSIS (مطالعۀ موردی: شهر شیراز). پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 1(3)، 103-130.
پوررنجبر، محمد؛ کشاورز، لقمان؛ شریفیان، اسماعیل و فراهانی، ابوالفضل. (1393). موانع مشارکت در فعالیت‌های بدنی تفریحی معلولین با صندلی چرخدار در استان کرمان. بهداشت و توسعه، 3(2)، 175-188.
تقوایی، مسعود و مرادی، گلشن. (1385). بررسی وضعیت معابر شهر اصفهان براساس معیارها و ضوابط موجود برای دسترسی معلولان و جانبازان. سپهر، 15(57)، 9-15.
تقوایی، مسعود؛ مرادی، گلشن و صفرآبادی، اعظم. (1389). بررسی و ارزیابی وضعیت پارک‌های شهر اصفهان براساس معیارها و ضوابط موجود برای دسترسی معلولان و جانبازان. جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 21(2)، 47-64.
جلالی فراهانی، مجید. (1390). اصول و اهداف ورزش معلولان. تهران: انتشارات علوم ورزشی.
جمعه‌پور، محمود؛ عیسی‌لو، علی‌اصغر و عیسی‌لو، شهاب‌الدین. (1395). توانسنجی فضاهای شهری در پاسخدهی به نیاز گروه‌های کم‌توان جسمی حرکتی، مطالعۀ موردی: بخش مرکزی شهر قم. پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 7(26)، 21-36.
حسن‌پور، محمدزمان و احدی، محمدرضا. (1396). وضعیت فضای شهری برای حضور معلولان و جانبازان با رویکرد ایمن‌سازی محیطی (مطالعۀ موردی: محلۀ برج قربان شهر همدان). راهور، 6(21)، 127-146.
خزایی، مصطفی؛ امانی، مجتبی و داورپناه، مسعود. (1397). تحلیلی بر شهر دوستدار معلول. جغرافیا و روابط انسانی، 1(3). 769-787.
خسروی‌تپه، نسرین؛ راهب، غنچه؛ عرشی، ملیحه و اقلیما، مصطفی. (1394). بررسی ارتباط بین حمایت اجتماعی و کیفیت زندگی معلولین جسمی حرکتی مراکز آموزشی رعد. توانبخشی، 16(2)، 178-185.
دستیار، وحید و محمدی، اصغر. (1397). سنجش توانمندسازی معلولان جسمی (معلولان جسمی حرکتی، احشایی و حسی) در سال 1394 و عوامل مرتبط با آن (مطالعۀ مقطعی تحلیلی در استان کهگیلویه و بویر احمد). توانبخشی، 19(4)، 354-368.
رضوانی، محمدرضا و منصوریان، حسین. (1387). سنجش کیفیت زندگی: بررسی مفاهیم، شاخص‌ها، مدل‌ها و ارائۀ مدل پیشنهادی برای نواحی روستایی. روستا و توسعه، 11(3)، 1-26.
زرین‌کفشیان، غلام‌رضا. (1395). بررسی وضعیت طرد اجتماعی معلولین: مورد مطالعه معلولین جسمی و حرکتی تحت پوشش ادارۀ بهزیستی شهرستان ری. انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 12(43)، 177-201.
سرور، رحیم؛ محمدی حمیدی، سمیه و ولی‌خانی، اژدر. (1393). تحلیل وضعیت فضاهای عمومی شهری برای معلولین و کم‌توان‌های حرکتی، نمونۀ مورد مطالعه: میدان دوم صادقیه تهران. جغرافیا (فصلنامه‌ی علمی پژوهشی و بین‌المللی انجمن جغرافیای ایران)، 12(41)، 83-105.
سرور، هوشنگ؛ صلاحی ساریخان بیگلو، وحید و مبارکی، امید. (1396). تحلیل نقش کاربری‌های تجاری در پویایی و ایجاد فضاهای جدید شهری، مطالعه‌ی موردی: مجتمع تجاری لاله پارک تبریز. بوم‌شناسی شهری، 8(1)، 29-42.
سعیدی، فرید. (1397). سیاست‌گذاری افزایش مشارکت معلولن در پرتو قانون جامع حمایت از معلولین و اسناد بین‌المللی. مطالعات ناتوانی، 8(14)، 1-9.
شاطریان، محسن؛ اشنویی، امیر و گنجی‌پور، محمود. (1395). بررسی مناسب‌سازی فضاهای شهری جهت دسترسی معلولین و جانبازان. مطالعۀ موردی: ادارات دولت شهر کاشان. آمایش جغرافیایی فضا، 6(22)، 59-76.
صادقی فسایی، سهیلا و فاطمی‌نیا، محمدعلی. (1393). معلولیت؛ نیمۀ پنهان جامعه: رویکرد اجتماعی به وضعیت معلولین در سطح جهان و ایران. رفاه اجتماعی، 15(58)، 157-192.
صفدرزاده، زکیه. (1391). میزان انطباق معابر شهری با نیاز جامعۀ معلولین و جانبازان (مطالعۀ موردی شهر شیروان). جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، 5(15)، 35-64.
عبدالهی، مهدیه. (1395). بررسی کیفیت زندگی معلولین ضایعۀ نخاعی زلزلۀ سال 1382 شهرستان بم. پژوهش توانبخشی در پرستاری، 3(2)، 1-7.
علیزاده، هوشمند؛ عبدی، محمدحامد و رحیمی کاکه‌جوب، آرمان. (1392). راهبردهای ارتقای عملکردی فضاها گذران اوقات فراغت، مطالعۀ موردی: مجموعۀ تفریحی دیدگاه سنندج. مطالعات شهری، 1(4)، 55-68.
قبادیان، بهمن. (1396). میزان سازگاری تأسیسات اقامت‌گاهی گردشگری ایران با نیازهای معلولین حرکتی (مورد مطالعه: هتل‌های 2، 3 و 4 ستارۀ استان زنجان. مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه، 2(5)، 78-92.
قنبری، ابوالفضل؛ درخشان، الهام؛ صالحی، سیدموسی و احمدی نصرآباد سفلی، الله‌داد. (1396). بررسی اثرات گردشگری شهری بر کیفیت زندگی شهروندان. مطالعۀ موردی: شهر یاسوج. گردشگری و توسعه، 6(10)، 23-44.
گرجی ازندریانی، علی‌اکبر و شیرزاد نظرلو، زهرا. (1397). جایگاه حقوق معلولین در حوزۀ حقوق شهری. مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 8(26)، 137-163.
مقامی، امیر و امیرشاکرمی، مریم‌سادات. (1397). حق تفریح معلولین در پرتو اسناد بین‌المللی. مطالعات حقوقی، 10(1)، 305-344.
منصوری، سیدامیر و شفیعا، سعید. (1398). آشنایی با منظر (گردشگری منظر). تهران: انتشارات مهکامه.
مهرگان، نادر و اسکندری عطا، محمدرضا. (1395). تحلیلی بر ضرورت معافیت مالیاتی معلولین در ایران. سیاست‌های راهبردی و کلان، 4(15)، 47-59.
نادری، عین‌اله؛ سکینه‌‌پور، عین‌اله؛ فرهادی، وحید و شعبانی، فاطمه. (1396). مقایسۀ کیفیت و رضایت از زندگی، عزت و رشد اجتماعی معلولین ورزشکار و غیرورزشکار. مطالعات ناتوانی، (7)، 1-8.
نونش، خوائو. (1392). منظر، زمینۀ ادراک تحول. منظر، 5(23)، 50-52.

Bizjak, B., Knezevic, M. & Cvetreznik, S. (2011). Attitude Change Towards Guests with Disabilities, Reflections from Tourism Students. Annals of Tourism Research, 38(3), 842-857.
Brchardt, T., Le Grand, J. & Piachaud, D. (2002). Degree of Exclusion: Developing a Dynamic Multidimensional Measure, in J. Hills, J. Le Grand & D. Piachaud. (Eds.), Understanding Social Exclusion. Oxford: Oxford University Press.
Lyu, S.O. (2017). Which Accessible Travel Products are People with Disabilities Willing to Pay More? A Choice Experiment. Journal of tourism management, 59, 404-412.
World Tourism Organization. (2016). Tourism for All-Promoting Universal Accessibility, Good Practices in Accessible Tourism Supply Chain. UNWTO, Madrid, Spain.