باغستان سنتی قزوین

نوع مقاله : مقالۀ ترویجی

نویسنده

گروه مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.

چکیده

لبه‭ ‬شهری‭ ‬قزوین،‭ ‬از‭ ‬طبیعتی‭ ‬مصنوع‭ ‬شکل‭ ‬یافته‭ ‬و‭ ‬گونه‌ای‭ ‬تاریخی‭ ‬از‭ ‬لبه‌‭ ‬طبیعی‭ ‬شهر‭ ‬است‭. ‬طبیعتی‭ ‬دست‌ساخت‭ ‬انسان،‭ ‬به‭ ‬نام‭ ‬باغستان‭ ‬سنتی‭ ‬قزوین‭ ‬که‭ ‬ریشه‭ ‬در‭ ‬هزاره‌های‭ ‬تاریخ‭ ‬ایران‭ ‬دارد‭. ‬باغستان‭ ‬سنتی‭ ‬ارتباطی‭ ‬چندلایه‭ ‬با‭ ‬شهر‭ ‬دارد‭ ‬ولی‭ ‬رویاروی‭ ‬کالبدی‭ ‬آن‭ ‬با‭ ‬قزوین‭ ‬در‭ ‬لبه‭ ‬شهر‭ ‬شکل‭ ‬می‌گیرد‭. ‬جستار‭ ‬حاضر‭ ‬بر‭ ‬آن‭ ‬است‭ ‬با‭ ‬بررسی‭ ‬و‭ ‬تحلیل‭ ‬ویژگی‌های‭ ‬باغستان‭ ‬سنتی‭ ‬قزوین،‭ ‬گوشه‌ای‭ ‬از‭ ‬عمق‭ ‬کارایی‭ ‬یک‭ ‬نمونه‭ ‬منحصربه‌فرد‭ ‬ایرانی‭ ‬را،‭ ‬برای‭ ‬لبه‌ی‭ ‬شهری‭ ‬مطلوب‭ ‬معرفی‭ ‬نماید‭. ‬روش‭ ‬تحقیق‭ ‬در‭ ‬شناخت‭ ‬موضوع‭ ‬تحقیق‭ ‬تفسیری‭-‬تاریخی‭ ‬بوده‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬روش‭ ‬پدیدارشناسانه‭ ‬ویژگی‌های‭ ‬موضوع‭ ‬تحقیق‭ ‬مورد‭ ‬کنکاش‭ ‬و‭ ‬تحلیل‭ ‬قرارگرفته‌‭ ‬و‭ ‬سپس‭ ‬جمع‌بندی‭ ‬شده‭ ‬است‭. ‬در‭ ‬نگاه‭ ‬نخست‭ ‬موضوع‭ ‬لبه‌‭ ‬شهری،‭ ‬چالشی‭ ‬فرمال‭ ‬به‭ ‬نظر‭ ‬می‌آید‭ ‬ولی‭ ‬متأثر‭ ‬از‭ ‬لایه‌های‭ ‬متنوع‭ ‬شهری‭ ‬است‭. ‬کارکردهای‭ ‬لبه‌‭ ‬شهر،‭ ‬تأثیر‭ ‬زیادی‭ ‬در‭ ‬پایایی‭ ‬و‭ ‬شکل‭ ‬آن‭ ‬دارد؛‭ ‬ازاین‌رو‭ ‬چالش‭ ‬اصلی‭ ‬در‭ ‬پژوهش‭ ‬پیش‭ ‬رو‭ ‬ریشه‌یابی‭ ‬کارکردهای‭ ‬لبه‌‭ ‬تاریخی‭ ‬شهر‭ ‬قزوین‭ ‬است‭. ‬یافته‌های‭ ‬پژوهش‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد‭ ‬که‭ ‬کارکرد‭ ‬اصلی‭ ‬باغستان‭ ‬تأمین‭ ‬ضرورت‌های‭ ‬شهری‭ ‬قزوین‭ ‬در‭ ‬اعصار‭ ‬مختلف‭ ‬بوده‭ ‬است‭. ‬تأمین‭ ‬شرایط‭ ‬پایدار‭ ‬برای‭ ‬شهر،‭ ‬توسط‭ ‬مهار‭ ‬ناملایمت‌های‭ ‬طبیعی‭ ‬مانند‭ ‬سیل،‭ ‬بادهای‭ ‬مزاحم،‭ ‬کم‌آبی‭ ‬و‭ ‬ایجاد‭ ‬بستر‭ ‬مناسب،‭ ‬برای‭ ‬تأمین‭ ‬آب‭ ‬و‭ ‬معیشت‭ ‬شهروندان‭ ‬حتی‭ ‬ایجاد‭ ‬بستر‭ ‬ویژگی‌های‭ ‬اجتماعی‭- ‬فرهنگی‭ ‬ازجمله‭ ‬کارکردهای‭ ‬باغستان‌‭ ‬قزوین‭ ‬به‌عنوان‭ ‬لبه‭ ‬شهر‭ ‬قزوین‭ ‬با‭ ‬طبیعت‭ ‬بیرون‭ ‬است‭.‬

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Traditional orchard in Qazvin, An Urban Edge with Efficient Nature

نویسنده [English]

  • Ehsan Dizani
چکیده [English]

edge of the city of Qazvin, formed from an artificial nature and is a historical species of the edge of the city. An artificial nature made by human, called traditional orchard of Qazvin rooted in millennia of Iran's history. Traditional orchard has a multi-layered communication with the city, but its physical confrontation with the city forms at the edge of it. The aim of the present study is to introduce a piece of performance depth of a unique Iranian sample for a good edge of the city by analyzing and assessing the characteristics of traditional orchard in Qazvin. The research method is interpretive-historical in identifying the research topic and features of the research topic explored, analyzed and summarized through the phenomenological method. At first glance, the subject of the edge of the city, seems to be a formal challenge, but it is influenced by the various layers of the city. Functions of the edge of the city, has a great impact on its reliability and shape; thus the main challenge in the present study is rooting functions of the edge of the city of Qazvin. The main function of the orchard is supplying the needs of the city of Qazvin in different ages. Providing stable conditions for the city, by inhibiting the natural amenity, such as floods, annoying winds, draught and providing suitable conditions for water supply and livelihood of citizens, and even creating social-cultural features are among functions of the orchard.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Traditional orchard
  • Qazvin
  • City
  • Stability
  • Urban edge
القزوینی، زکریا بن محمد بن محمود. (1373). آثار البلاد و اخبار العباد (ترجمه محمد مراد بن عبدالرحمن). تصحیح سید محمد شاهمرادی. تهران : موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
مهندسین مشاور شارستان و اوربان سولوشنز. (1388). گزارش نهایی راهبرد توسعه شهری قزوین (جمع‌بندی و تلخیص). قزوین : وزارت مسکن و شهرسازی، مدیریت طرح بهسازی شهری و اصلاحات بخش مسکن.
قرآن کریم. (1390). سوره مبارکه لقمان، آیه بیست، چاپ دوم. قم : انتشارات اسوه.
ملک شهمیرزادی، صادق.(1366). تپه زاغه: تحلیلی اجمالی از عملکرد منازل مسکونی. مجله باستان‌شناسی و تاریخ 1 (1) : 2-12.
منصوری، سید امیر و دیزانی، احسان.(1395). سازمان فضایی شهر قزوین از ابتدا تا دوران معاصر. تهران : انتشارات پژوهشکده نظر.