پژوهشکدۀ هنر، معماری و شهرسازی نظر
منظر
2008-7446
2008-2169
10
42
2018
05
22
منظر ایرانی: سایه زیبا
3
3
FA
سید امیر
منصوری
0000-0002-2865-6859
استادیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
amansoor@ut.ac.ir
10.22034/manzar.2018.63124
فلات ایران چنان موقعیت خاصی بر روی زمین دارد که بیشترین تابش خورشید را دریافت میکند. نقاط دیگری که چنین وضعیتی داشته باشند، بر روی خشکیهای قابل سکونت زمین چندان نیستند. مهمترین دلیل شکلگیری تمدن کهن ایران را نیز برخورداری از همین خصوصیت میتوان دانست.<br /> خورشید در باور ایرانیان مظهر نعمت و رحمت است و آب نیز مظهر زایندگی. این دو، که اسطورههای اصلی ایرانیان را شکل دادند، مایه حیات زمین شناخته میشوند. نمادهای خورشید و ماه مربوط به این دو اسطوره است که جلوههای اهمیت آن در ذهن ایرانیان به صورتهای گوناگون در زبان و فرهنگ آنها جلوهگر است.<br /> از جمله نتایج توجه به نور و خورشید در زندگی ایرانیان هنرآفرینی با سایه است. سایه در اوقاتی از سال، به واسطه کارکرد خود اهمیت مییابد؛ اما توجه به سایه، شاید به دلیل تضادی که با نور دارد و به شناخت آن کمک میکند، حضوری همیشگی در معماری و منظرهپردازی ایرانیان است. به طوری که آنقدر در آثار فرهنگی آنها تکرار شده که میتوان گفت سایه، معادل مطبوعیت و زیبایی قلمداد می شود.<br /> حیاط خانه روستایی، در حالی که در میان کوه و دشت و باغ خانه کردهاند، نباید نقش کارکردی مهم داشته باشد. اما تمرکز بر تلفیق بخش سکونت با آن، روشن میسازد که هدف دیگری در کار است. در این تصویر از روستای طرق حیاط خانه که بزرگتر از اتاق آن نیست، با داربستی از مو پوشیده شده و در گوشه بیرونی دیوار خانه نیز، چیدمانی زیبا با کاهگل، پلکهکانی از سایهروشن را در کنج دیوار ایجاد کرده است.<br /> شرایط محیطی خانه در عکس پیداست. منطقه کوهستانی بکرکه بوتههای وحشی در پای دیوار خانه روئیدهاند.<br /> نماسازی خاصی در سیمای خانه دیده نمیشود، الا سایههایی که به بافت یکدست آن سایه دادهاند: گوشهسازی لبه دیوار، پنجرههای تیرهای ناودان و تیرهای چوبی سقف که بیرون زدهاند.<br /> غیر از آن، داربست عنصر اصلی منظرهسازی این خانه است؛ چه برای ساکنان و چه برای رهگذران. داربست در ارتفاع بالا، در فصل گرما به کار آسایش اقلیمی میآید؛ در زمانهای سرد اما، داربست، با آن نظم ساختاری، سایهای مطبوع از خطوط متقاطع بر کف حیاط و دیوارههای اتاقها و پنجرههای آنها میاندازد که زیباییآفرین است و با حرکت خورشید، منظرهای پویا در حیاط خلق میکند.<br /> این وضعیت در بیشتر اوقات سال جاری است. از این روست که اصرار ایرانیان بر استفاده از چنین عنصری را باید به نگاه زیباشناسانه آنها ربط داد، که سایه را زیبا میشناسند، تا تنگناهای اقلیمی.
منظر ایرانی,نور,سایه
http://www.manzar-sj.com/article_63124.html
http://www.manzar-sj.com/article_63124_bf91c6f1a8bfd163422b5801a067a201.pdf
پژوهشکدۀ هنر، معماری و شهرسازی نظر
منظر
2008-7446
2008-2169
10
42
2018
05
22
باغ به مثابه بیانیه سیاسی؛ بررسی نمونه های خاور نزدیک در هزاره اول پیش از میلاد
6
13
FA
سید امیر
منصوری
0000-0002-2865-6859
استادیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
amansoor@ut.ac.ir
10.22034/manzar.2018.63125
این بررسی درباره نقش سیاسی و کمتر کاوش شده باغ در شرق دور به طور خاص، معطوف به سالهای 900 قبل از میلادتا 500 قبل از میلاداست. در این دوره شاهد آنیم که یک یا چندین تن از فرمانروایان بزرگ آشوری، بابلی یا هخامنشی، برای تأکید بر دستاوردهای حکومت خود به ساختن باغهای بزرگی اقدام کردهاند. این مقاله با ارائه انعکاسی از میراث متعلق به این دوره غنی در تاریخ باغ پایان میپذیرد.<br />
باغ,نقش سیاسی,خاور نزدیک
http://www.manzar-sj.com/article_63125.html
http://www.manzar-sj.com/article_63125_ce710b29087424d66f358b8e63e5d284.pdf
پژوهشکدۀ هنر، معماری و شهرسازی نظر
منظر
2008-7446
2008-2169
10
42
2018
05
22
گردشگری آئینی؛ بازخوانی باورهای اجتماعی در مراسم آئینی
14
21
FA
شهره
جوادی
استادیار گروه مطالعات عالی هنر، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
artandcivilization@gmail.com
10.22034/manzar.2018.63126
آیینها، رسوم و عادات جاری در زندگی مردم، ریشه در باورها و اعتقادات آنان دارد. در ایران از گذشتههای دور تاکنون آمیختگی تفریح و گردش با زیارت اهل قبور توسط اعضای خانواده و دوستان و آشنایان رسم بوده است، بهخصوص زیارت و احترام مزار امامان، امامزادگان و بزرگان دین که معنویت و صفای ویژهای دارد. زیارت و گردش آیینی در قالب سفرهای کوتاهمدت رسم و سنت دیرینی است که تاکنون برجای مانده است. این رسم که بیشتر به صورت جمعی برگزار میشود،کودکان خردسال تا جوانان و سالخوردگان را گرد هم آورده و اوقات خوش و دلپذیر را برای مردم رقم میزند.گردشگری آیینی علاوه بر تفریح و زیارت موجب حفظ و پویایی مکانهای تاریخی-مذهبی میشود که میراث باارزش این مرزوبوم به شمار میروند.
گردشگری آیینی,سنت,زیارت,مکانهای مقدس,طبیعت
http://www.manzar-sj.com/article_63126.html
http://www.manzar-sj.com/article_63126_14a1ef6011aa0986d3de3805f56637bd.pdf
پژوهشکدۀ هنر، معماری و شهرسازی نظر
منظر
2008-7446
2008-2169
10
42
2018
05
22
تحولات نورپردازی شهری؛ از تأمین روشنایی تا خلق متن هنری
27
37
FA
پدیده
عادلوند
پژوهشکده نظر
padideh_adelvand@yahoo.com
10.22034/manzar.2018.63127
امروز نور به عنوان عنصر غیر کالبدی منظر شهری نقش به سزایی در تداوم حیات شهرنشینی شهروندان در شب و شکلگیری منظر شبانه شهر ایفا میکند. نورپردازی شهری در کشورهای توسعهیافته به عنوان دانشی میانرشتهای حوزههای فنی، مهندسی، علوم انسانی و هنر مطرح است که همکاریهای توأمان متخصصان را طلب میکند. <br />شکلگیری تعاملات اجتماعی و ارتقای سطح کیفی آنها مقولهای است که در جوامع مدنی بسیار بدان پرداخته میشود. از آنجا که نورپردازی شهری اقدام ویژهای جهت تسهیل تداوم حیات جمعی در زندگی شبانه شهرهاست ضروری به نظر میرسد به این مقوله توجه بیشتری شود؛ چنانکه کشورهای توسعهیافته از پتانسیلهای آن بهرهمند شدهاند.<br />این مقاله بر این اعتقاد است مقوله نور در شهر از بدو ورود تا دوران جدید در دنیا تحولاتی چشمگیر را طی کرده است که براساس اهداف شکلگیری و نقش شهروندان به عنوان مخاطبان هدف میتوان آن را به چهار دسته تقسیم کرد: 1) عملکردی: تأمین روشنایی 2) تزیینگرایی و نمادسازی 3) خلق اثر هنری 4) خلق متن هنری. همچنین نقش شهروندان به عنوان مخاطبان هدف از مصرفکننده و تماشاگر منفعل به تولیدکننده، بازیگر و کاربر فعال ارتقا یافته است. بنابراین میتوان چنین جمعبندی کرد که پتاسیلهای نورپردازی شهری از یک مقوله صرفاً عملکردی به یک هنر تعاملی که امکان برآورده ساختن تعاملات اجتماعی به عنوان اصلیترین هدف شهرنشینی را برعهده دارد، ارتقا یافته است. ضرورت این مقاله جلب توجه مدیران، متخصصان و هنرمندان کشور به این حوزه نوین است تا با بهرهمندی از پتانسیلهای تعریفشده در تجربیات جهانی بتوان به ارتقای سطح کیفی منظر شبانه شهرهایمان با توسل به رویکردهای زیباشناسانه و هنرمندانه همت گماشت و روابط و تعاملات اجتماعی گسسته شده از دوران مدرن را بازیابی کرد و به منظر سلامت شهرهایمان قوام بخشید.
نورپردازی شهری,اثر هنری,متن هنری,مخاطب,تعاملات اجتماعی
http://www.manzar-sj.com/article_63127.html
http://www.manzar-sj.com/article_63127_aca55022d2aadf3645db6ff5e11301a3.pdf
پژوهشکدۀ هنر، معماری و شهرسازی نظر
منظر
2008-7446
2008-2169
10
42
2018
05
22
منظر کوه در شعر نو پارسی؛ مقایسه جایگاه کوه در اسطورههای ایرانی با شعر نو
32
37
FA
بابک
داریوش
گروه معماری منظر پژوهشکده نظر و دانشگاه ژنو.
babak.dariush@gmail.com
محمد
آتشینبار
0009-0003-1843-4069
محقق پژوهشکده
atashinbar@ut.ac.ir
10.22034/manzar.2018.63130
کوه نزد ایرانیان از دورانهای کهن تا کنون دارای جایگاه ویژهای بوده است. قبل از اسلام بواسطه شخصیت اسطورهای آن و از جمله محل زندگی الهه آناهیتا ستایش شده است و بسیاری از اسطورههای دیگر نیز در ارتباط تنگاتنگ با کوه جاودان شدهاند. به همین واسطه شخصیت کوه نیز از ارزش ویژهای برخوردار بوده و این مهم در خلق آثار معماری، شهری و هنری ایران تاثیر گذار بوده است. مقابر، بقعهها، نقاشیها، میناتورها و همچنین سازمان فضایی شهرها از جمله آثاری هستند که رد پای کوه را در شکلگیری آنان میتوان مشاهده نمود.<br /> اما امروزه با گذر تاریخ، این ارزشها تغییر کرده و شخصیت کوه دگرگون شده است. این مقاله در صدد است به تحلیل ابعاد منظرین کوه و تغییرات آن در اندیشه معاصر ایرانی بپردازد. به همین منظور، مقاله با مطالعه آثار برجسته شعر نو – به مثابه یکی از تجلیگاههای اندیشه معاصر – به طبقهبندی تحولات مفهومی کوه خواهد پرداخت.
ایران,شعر نو,منظر کوه,اسطوره
http://www.manzar-sj.com/article_63130.html
http://www.manzar-sj.com/article_63130_5a72e1197f2ff342769a36f7ce5215b2.pdf
پژوهشکدۀ هنر، معماری و شهرسازی نظر
منظر
2008-7446
2008-2169
10
42
2018
05
22
پایداری محلات مسکونی؛ سنجش میزان پایداری کوی فراز تهران برمینای سیستم ارزیابی LEED-ND
38
45
FA
ریحانه
آقاملایی
دانشگاه شهید بهشتی
r.aghamolaei@gmail.com
10.22034/manzar.2018.63128
مقوله پایداری امری است که در جهان امروز بنا به محدودیتها و مسائل محیطی بهشدت مورد توجه قرار گرفته است. بررسی پایداری در هر سه بعد اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی و تدوین الگوها و معیار سنجش آن موضوع بسیاری از پژوهشهای صورت گرفته در حوزه معماری و شهرسازی است. مؤسسه لید (LEED) یکی از این مؤسسات است که به تدوین شیوهنامه سنجش کیفیت در مقیاسهای مختلف محلات شهری، ساختمانها و فضاهای داخلی پرداخته و امتیازاتی را برای صرفهجوئی در انرژی، دسترسی آسان به وسایل نقلیه عمومی، جمعآوری آبهای روان و صرفهجوئی در مصرف آب درنظر میگیرد. در کشور ایران نیز رشد شهرنشینی و گسترش محلات با سرعت زیادی در حال وقوع است، اما بررسی میزان کیفیت در کنار این رشد کمی مسئله مهمی است که کمتر بدان توجه شده است. در این مقاله نخست با مروری اجمالی، ادبیات موضوع پایداری و کیفیت محیط بیان شده و آنگاه به ویژگیهای نمونه موردی پرداخته میشود. در این تحقیق«کوی فراز» بهعنوان نمونهای از محلات امروزی ایران براساس سنجههای سیستم لید مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد تا میزان تطابق یک محله مسکونی نوساز با عوامل پایداری محیطی نشان داده شود.
پایداری,محلات مسکونی,کیفیت زندگی,ارزیابی
http://www.manzar-sj.com/article_63128.html
http://www.manzar-sj.com/article_63128_907cd804cae9cad1ad7774a61c81c710.pdf
پژوهشکدۀ هنر، معماری و شهرسازی نظر
منظر
2008-7446
2008-2169
10
42
2018
05
22
سیمای پایدار مسکن بومی؛ سطح حرارتی نمای آپارتمانهای طراحیشده به سبک بومی در پوترایاجا، مالزی
46
51
FA
احمد
سنوسی حسن
دانشکده مسکن، ساختمان و برنامهریزی دانشگاه علوم مالزی.
sanusi@usm.my
فاطمه
خزاعی
عضو هیات علمی
fatemeh.khozaei@gmail.com
10.22034/manzar.2018.63129
تحقیق حاضر به بررسی سطح حرارتی نمای برخی از آپارتمانهای طراحی شده به سبک بومی در کشور مالزی میپردازد. این تحقیق بر تحلیل تابش خورشیدی این نماها متمرکز شده است. نتایج این تحقیق، اطلاعاتی را مبنیبر میزان تابش خورشیدی و عملکرد سایهاندازی سطوح نمای آپارتمانها ارائه میدهد که نشاندهنده درجه پاسخگویی طراحی منفعل و اقلیمی نماها در محیط گرمسیری مالزی است. طراحی منفعل، نوعی طراحی ساختمان است که در آن از هیچگونه وسایل سرمایشی و گرمایشی در جهت دستیابی به شرایط آسایش استفاده نشده است، اما از عناصر و ویژگیهای کالبدی همچون پیشآمدگی سقف ساختمانها، سقفهای متصل، بالکنها یا ایوانها و حفاظهای کرکرهای در جهت ایجاد سایه بهره برده شده است. سبک بومی طراحی نماها که امروزه در مالزی استفاده می شود، بازتابی از معماری سنتی است که مطابق با درک و ویژگیهای فکری طراح و نیز با لحاظکردن ویژگیهای محیط پیرامون ایجاد شده است. در معماری سنتی، علم و آگاهی در خصوص بهرهگیری از طبیعت مرسوم بوده است. بهترین نمود این سبک طبیعتمحور، ساختمانهایی هستند که طراحی آنها براساس آبوهوای منطقه بوده است. در این مطالعه دو نمونه از آپارتمانهایی که مطابق با سبک بومی در «پوتراجایا» ساخته شدهاند مورد بررسی قرار میگیرند. برای گرفتن عکسهای حرارتی از سطح نمای ساختمانها، از دوربین Fluke Ti20 که مجهز به اشعه مادون قرمز است، استفاده شده است. در طول تحقیق در هر ساعت از نمای آپارتمانها عکس گرفته شد و برای تحلیل مورد استفاده قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که در هر دو ساختمان المانهای ایجاد سایه عملکرد خوبی در ایجاد سرمایش و کاهش گرمایش داشتهاند. درنتیجه بهرهگیری از سبک بومی در طراحی نمای آپارتمانها در اقلیمهای گرمسیری و بهرهگیری معماران از عناصر طراحی منفعل راهکار مناسبی در ایجاد آسایش حرارتی برای ساکنان است.
نمای آپارتمان,بررسی سطح حرارتی,طراحی سایهبان,سبک بومی
http://www.manzar-sj.com/article_63129.html
http://www.manzar-sj.com/article_63129_85ce7596ed583894e2364914be492305.pdf