وونرف؛ مؤلفه‌های منظر شهری در خیابان برای زندگی

نوع مقاله : مقالۀ ترویجی

نویسندگان

1 استادیار تمام وقت دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز

2 دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

در مبحث پیاده‎محوری، فضای مشترک با هدف یکپارچگی وسایل نقلیه و مردم، به عنوان رویکردی انسان-محور در طراحی خیابان‌های شهری معاصر مطرح شده است. پدیده وونرف به معنای حیاط زندگی، معادل منطقه آرام ترافیکی و پهنه خانگی بوده که در پی تحقق فضای مشترک در مقیاس محله مسکونی است. وونرف، با هدف ایجاد محله‌ای امن و سرزنده و با اعمال محدودیت سرعت برای ماشین‌های عبوری محلی، ارتباط هم‌زیستی خودروهای شخصی و عابران پیاده را افزایش داده، به‌طوری‌که حق تقدم را برای عابران پیاده قائل بوده تا امکان حضور و حرکت آزادانه تمام افراد پیاده، به خصوص افراد سالخورده و کم‌توان جسمی-حرکتی در فضا را  فراهم آورد و محدوده‌ای امن برای بازی کودکان در محله تأمین ‌کند.
وونرف به عنوان بخشی از منظر شهری در مقیاس محله، متشکل از مؤلفه‌های کالبدی-عملکردی، زیباشناختی و معنایی-مکانی منظر است و از نحوه ترکیب محیط انسان‌ساخت با محیط طبیعی بر اساس فعالیت‌های انسانی حاصل می‌شود، که از طریق انطباق نیازهای ارگونومیک، شخصیتی، اجتماعی و فرهنگی مردم در یک محله ویژه و بهره‌گیری از کلیه‌ی ابزارهای محیطی «فرم، عملکرد و معنا»،  می‌تواند تجربیات حسی، ادراکی و شناختی لذت‌بخش برای ساکنان محل فراهم آورده و مجموع سطوح «حسی، فرمال و نمادین» در یک تجربه‌ زیبایی‌شناختی با محوریت انسان و عابر پیاده، به لذت زیبایی‌شناختی ختم ‌می‌شود. نهایتاً منظر شهری وونرف به عنوان پدیده‌ای عینی-ذهنی، با ارتقای سرزندگی، افزایش تعاملات اجتماعی و القای حس مکان‌ در فضای ادغام شده پیاده، دوچرخه و سواره به عنوان فضای اشتراکی محله پیاده‌مدار دموکراتیک و زیست‌پذیر مطرح می‌شود که تداعی خیابان زندگی برای ساکنین خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Woonerf; A Study of Urban Landscape Components on Living Streets

نویسندگان [English]

  • minou gharehbaglou 1
  • Farnaz Khajeh-Saeed 2
1 assistant professor tabriz islamic art university
2 Shahid Beheshti university
چکیده [English]

In the field of pedestrian-orientation, the notion of shared space has been proposed as a human-centered approach to the designing of contemporary urban streets with the aim of integration of vehicles and people. The woonerf phenomenon, which can literally be translated as ‘living yard’, is equivalent to traffic-calming or home zones aimed at realizing shared space on the scale of residential neighborhoods. Aiming to create safe and vital neighborhoods and set a speed limit for passing vehicles in the region, woonerf increases the symbiotic potential of personal vehicles and pedestrians; it gives pedestrians the right of way, allows for their free movement, especially in the case of the elderly and those with physical disabilities, and provides a safe playing area for children in the neighborhood. As part of the urban landscape on the neighborhood scale, woonerf consists of physical-functional, aesthetic and semantic-spatial aspects of landscape. It is achieved through the combination of natural and human-made environments based on human activities and it can provide delightful emotional, perceptual and cognitive experiences for local residents by adjusting the ergonomic, personal, social and cultural needs of people in a special neighborhood by recourse to “form, function and meaning” simultaneously. The sum total of perceptual, formal and symbolic levels in an aesthetic experience centered on humans and pedestrians leads to aesthetic pleasure. Finally, the woonerf urban landscape as an objective-subjective phenomenon will metaphorically remind inhabitants of the living street by enhancing vitality, increasing social interaction and inducing a sense of place in integrated spaces for pedestrians, bicycles and motor vehicles as pedestrian-oriented shared space for a democratic and livable neighborhood.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Woonerf
  • shared space
  • living streets
  • urban landscape

مراجع

پاکزاد، جهانشاه و ساکی، الهه. (1393). تجربه‌ی زیبایی‌شناختی محیطی. نشریه هنرهای زیبا، 19(3) : 5-14.
تقوایی، سید حسن. (1391). معماری منظر درآمدی بر تعریف‌ها و مبانی نظری. تهران : دانشگاه شهید بهشتی.
حقی، محمدرضا؛ ایزدی، محمد سعید و مولوی، ابراهیم. (1393). ارزیابی و مقایسه دو سیاست پیاد ه‌راه‌سازی و پیاده‌مداری در مراکز شهری، مطالعه موردی: بافت مرکزی شهر همدان. فصلنامه مطالعات شهری، (13) : 17-31.
فضائلی، مرضیه و صدیق، مرتضی. (1392). طراحی شهری خیابان‌ها: الگوها و نظریه‌ها. تهران : سروش دانش.
قاضی پور، سیامک. (1391). وونرف پارادایم جدید نوسازی بافت‌های شهری در ایران (نمونه موردی : محله سنگلج تهران). تبریز : دانشگاه هنر اسلامی تبریز.
قره‌بگلو، مینو؛ عینی‌فر، علیرضا؛ ایزدی، عباسعلی. (1392). ارتقای تعامل کودک با مکان در فضای باز مجتمع‌های مسکونی، موردپژوهی سه گونة فضای باز مسکونی در شهر تبریز. نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، 18 (2) : 69 - 82.
کاشانی‌جو، خشایار؛ مفیدی شمیرانی، سید‌مجید. (1388). سیر تحول نظریه‌های مرتبط با حمل‌و‌نقل درون شهری. نشریه هویت شهر، 3(4) : 3-14.
کریمی مشاور، مهرداد؛ سجادزاده، حسن و وحدت، سلمان. (1394). سنجش اولویت‌های خوانش منظر فضاهای شهری از دیدگاه شهروندان (نمونه موردی : میدان‌های شهری همدان). مجله باغ نظر، 12(37) : 3-14.
الکساندر، کریستوفر. (1390). شهر درخت نیست. ترجمه : فرناز فرشاد و شمین گلرخ. تهران: آرمان‌شهر.
ماتلاک، جان. (1379). آشنایی با طراحی محیط و منظر. تهران : حوزه معاونت خدمات شهری سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهر تهران.
ماهان، امین و منصوری، سید امیر. (1396). مفهوم منظر با تأکید بر نظر صاحب‌نظران رشته‌های مختلف. مجله باغ نظر، 14(47) : 17-28.
محمدپور زرندی، حسین و امینیان، ناصر. (1394). ارزیابی قابلیت‌های بازآفرینی پیاده‌راه‌های گردشگری از منظر توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: خیابان 15 خرداد تهران). فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، (11) : 4-9.
معینی، سید‌محمد‌مهدی. (1385). افزایش قابلیت پیاده‌مداری،گامی به سوی شهری انسانی‌تر. مجله هنرهای زیبا، 27 (27) : 5-16.
منصوری، سید امیر. (1389). چیستی منظر شهری، بررسی تاریخی تحولات مفهوم منظر شهری در ایران. مجله منظر، 2 (9)، 30-33.
مؤیدی، محمد، علی‌نژاد و منوچهر، نوایی، حسین. (1392). بررسی نقش مؤلفه‌های منظر شهری در ارتقای سطح احساس امنیت در فضاهای عمومی شهری. نمونه مورد مطالعه، محله اوین تهران. فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، (35) : 159-191.
Abu-Ghazzeh, T. (1998). Children’s use of the street as playground in ABU-NASEIR, JORDAN. Journal of Environment and behavior, 30: 799-831.
Appleyard, D. (1980). Livable streets. Berkeley: University of California Press.
Bach, B. (2005).  Design for All. Childstreet Conference te Delft.
Biddulph, M., (2012). Street Design and Street Use: Comparing Traffic Calmed and Home Zone Streets. Journal of Urban Design, 17:2: 213-232.
Chasan, P. (ND). Traffic-Restricted Streets: Woonerfs and Transit Malls. University of Washington/Open Space Seattle 2100.
Collarte, N. (2012). The Woonerf Concept. Rethinking a Residential Street in Somerville. Tufts University.
Gehl, J. (1987). Life between Buildings. New York: Van Nostrand.
Gillies, A. (2009). Is Road There to share? Sharede space in an Austalian context. Bachelor of Planning, university of New South Wales.
Hamilton-Baillie, B. (2001). Home Zones - Reconciling People, Places and Transport. Study Tour of Denmark, Germany, Holland & Sweden. July to August 2000.
Hamilton-Baillie, B. (2005). Improving traffic behavior and safety through urban design. Civil Engineering. 158, May 2005: 39-47.
Hass-Klau, C. (1990). The pedestrian and city traffic. London: Belhaven Press.
Heydecker, B.G. & Robertson, S. (2009). Evaluation of Pedestrian Priority Zones in the European area: Report to the Korea Transport Institute KoTI. Centre for Transport Studies, University College London.
Jacobs, J. (1961). The Death and Life of Great American Cities. London: Pimlico.
Lusher, L., Seaman, M. & Tsay, Sh.p. (2008). Streets to Live By: How Livable Street Design Can Bring Economic, Health and Quality-of-Life Benefits to New York City.
McBeath, Ch. (2009). HOME ZONES: SHARED STREETS IN HALIFAX. Instructor: Grant, J., Advisor: Garnet, M.
Ministry of Transport. (1963). Traffic in towns: A study of the long term problems of traffic in urban areas. London: HMSO.
Moudon, A. V. (1991). Public Street for Public Use. Columbia University Press, New York.
Nalmpantis, D., Lampou, S.Ch. & Naniopoulos, A., (2017). The concept of woonerf zone applied in university campuses: the case of the campus of the Aristotle University of Thessaloniki.  Transportation Research Procedia 24:450–458.
Pressman, N. (1987). The European Experience, In Vernez Moudon,Anne, Public street for public use. Van Nostrand Reinhold Company, New York.
Rafieyan, M., Sedighi, S. & Pour Mohammadi, M. (2011). The feasibility of improving the quality of environment through pedestrianization urban axes. Journal of Motaleat va Pajuhesh-haye Shahri va Mantaghei, Vol. 11, pp. 41-56.
Schepel, S., (2005). WOONERF REVISITED, Delft as an example. Childstreet 2005 Conference, Delft 2005.
Van den Boomen, T. (2002). Wed met de regels! Het Nieuwe Woonerf' [Away with the rules! The New Woonerf]. NCR Hamdelsblad, 5.
منظر
دوره 10، شماره 43
مرداد 1397
صفحه 42-51

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار